Financieel kader

De uitgebreide toelichting op deze voorstellen is opgenomen in de Kadernota 2022-2025.

Invulling pm posten Kadernota

Audits en formatie AVG

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) gaat over het goed beschermen van persoonsgegevens. De Autoriteit Persoonsgegevens (externe toezichthouder) luidt om die reden ook de noodklok. Zij ziet een explosieve toename van hacks en datadiefstal. Persoonsgegevens zijn steeds vaker het doelwit geworden van criminelen. Dit zorgt ervoor dat voldoen aan de AVG een continue proces is waarin we de risico's vaststellen en daarbij ook maatregelen nemen om deze te mitigeren.

Het nieuwe Strategisch beleidskader Privacy is vastgesteld waarin een meer risico-gestuurde aanpak centraal staat. Privacy vormt (naast informatiebeveiliging, archivering en rechtmatigheid) een van de vier pijlers van het Veense kwaliteitssysteem voor de gemeentelijke organisatie en bedrijfsvoering. Hierin komen de normen terug die nodig zijn voor een goede naleving op de AVG. De normen zijn vertaald naar normen op organisatie niveau, maar ook op het niveau van applicaties als ook op het niveau van processen. Het sturen op risico's als ook de nodige maatregelen borgen wordt de komende jaren het aandachtspunt. Hierin wordt voornamelijk samengewerkt met informatiebeveiliging als ook met archivering, vanwege de overlapping in de disciplines. Daarnaast voeren we de andere wettelijke verplichtingen van de AVG uit zoals rechten van de betrokkene, datalekkenprocedure, register van verwerkingen etc.

De reikwijdte van de verantwoordelijkheid van de gemeente gaat over alle interne processen maar ook over alle processen die we uitbesteden aan derde partijen (verwerkers). We moeten ook regie uitoefenen op de risico's bij de verwerkers, juist om te voorkomen dat we daar niet in control zijn. Voor een goede wijze van uitvoering van de tweede lijn, wordt er structurele formatie uitbreiding van 0,67 fte gevraagd. Dit is noodzakelijk voor de wens om naar risico gestuurd te gaan werken en ondersteuning te bieden aan de teamleiders hiervoor.

Daarnaast wordt er door team Control een jaarlijks budget van € 20.000 gevraagd om audits of risico analyses uit te voeren. Kijkend naar de verwerkingen van de gemeente zijn 4 audits per jaar wenselijk, waarbij de focus wordt gelegd op hoog risico verwerkingen en leveranciers zoals IoT (Internet of Things), interne audit WPG (Wet politiegegevens met name voor de ondersteunende cloud applicatie) als ook verwerkingen met complexe samenwerkingsverbanden of data-uitwisselingen.

Moties met financiële gevolgen

De raad heeft bij de Kadernota per motie een aantal beleidsuitspraken gedaan zonder daar dekking bij te leveren. Gezien de beperkte financiële impact en de ruimte heeft het college deze verwerkt in deze begroting. Wij wijzen er wel op dat het gebruikelijk is dergelijke investeringen via een amendement ook van een dekking te voorzien.

NK wielrennen 

In deze motie werd verzocht om tijdens de wielerwedstrijd Veenendaal - Veenendaal in 2022 als side-event het onderdeel NK Raadsleden te organiseren. Met Sportservice Veenendaal en de organisatie worden gesprekken gevoerd in hoeverre hiertoe mogelijkheden zijn en welke financiële consequenties hier uit voortkomen. De uitvoering van de side-events ligt bij Sportservice Veenendaal onder auspiciën van de organisatie.  Een ruwe schatting van de kosten voor de organisatie hiervan bedraagt € 10.000. Hierbij is rekening gehouden met een eigen bijdrage van de deelnemers. De voornaamste kosten voor de organisatie komen voort uit de organisatiekosten en begeleiding van de activiteit(en). Dit bedrag is conform de motie in de programmabegroting 2022-2025 opgenomen.

Motie Publiekscampagne "WIJ ... doorbreken de cirkel van geweld"

De raad heeft opdracht gegeven om de publiekscampagne "WIJ... doorbreken de cirkel van geweld" te organiseren. Deze campagne wordt aangeboden door OPEN MIND, landelijke organisatie vanuit het landelijke actieprogramma Geweld hoort Nergens Thuis. Samen met Rhenen en Renswoude organiseren we de campagne in deze drie gemeenten. De campagne is nu gepland in 2e kwartaal 2022, na de gemeenteraadsverkiezingen. Het plan van aanpak waar de motie over spreekt, wordt per raadsinformatiebrief in februari 2022 met de raad gedeeld. Het uitvoeren van de motie kost ongeveer € 4.000,- waarvan er € 2.000,- wordt gefinancierd uit het reguliere budget Huiselijk Geweld. Voor 2022 wordt daarom € 2.000,- extra eenmalig aangevraagd.

Openbare bekendmakingen digitaal en in lokaal huis-aan-huis blad

De uitvoering van deze motie is structureel verwerkt via de 2e bestuursrapportage 2021.

In onderstaande tabel staan de moties die verwerkt zijn in deze programmabegroting.

a. Ontwikkelingen algemene uitkering

a.1 Meicirculaire 2021

Algemene mutaties
De meicirculaire bevat een aantal algemene en taakmutaties. Algemene mutaties hebben invloed op het begrotingssaldo van de gemeente en zijn vanaf 2022 in deze programmabegroting verwerkt. Taakmutaties zijn mutaties in de algemene uitkering die gerelateerd zijn aan een extra taak of uitbreiding van een taak. Deze zijn voor de jaren 2022 tot en met 2025 reeds verwerkt in de 2e bestuursrapportage 2021. Onderstaand wordt u het integrale beeld van de meicirculaire 2021 gepresenteerd en toegelicht (dus inclusief de effecten voor het jaar 2021 die al verwerkt zijn in de 2e bestuursrapportage 2021). De effecten van de algemene mutaties zijn:

De uitkomsten van de meicirculaire 2021 leveren een voordelig effect op in 2021 (€ 777.000), 2022 (€ 449.000), en een nadelig effect in 2023 (€ 579.000), 2024 (€ 1.043.000) en 2025 (€ 1.216.000).

Toelichting op de algemene mutaties:

Accressen
Na het uitbreken van de coronacrisis is in overleg met de VNG en het IPO besloten om het accres voor de jaren 2020 en 2021 vast te zetten op de standen uit de meicirculaire 2020. De accrestranches voor die jaren wijzigen om die reden niet.

Voor de jaren vanaf 2022 wordt het accres volgens afspraken geactualiseerd op basis van de bestaande normeringssystematiek. Dit leidt tot een neerwaartse bijstelling van het accres vanaf 2022 ten opzichte van de bevroren stand in 2020. Het merendeel van deze bijstelling wordt verklaard door de loon- en prijsontwikkeling. Ten opzichte van de meicirculaire 2020 verwacht het Centraal Planbureau in het Centraal Economisch Plan 2021 dat lonen en prijzen in de economie minder hard stijgen in de periode 2022-2025. Ook andere ontwikkelingen in latere jaren, zoals lagere EU-afdrachten als gevolg van het vorig jaar afgesloten Europees Meerjarig Financieel Kader, zorgen voor een lagere volumegroei.

Voor onze gemeente leidt de aanpassing van de accressen tot een verlaging van de algemene uitkering met € 458.000 in 2022, € 917.000 in 2023, € 1.321.000 in 2024 en € 1.440.000 in 2025.

Afrekening en stelpost Btw-compensatiefonds (BCF)
Gemeenten hebben in 2020 nog minder gedeclareerd bij het Btw-compensatiefonds dan eerder gedacht. In de septembercirculaire 2020 ging men uit van een onderschrijding van € 96 miljoen. Nu vindt de afrekening plaats, voor een totaalbedrag van € 192 miljoen. De afrekening vindt plaats in 2021 als een incidentele compensatie. Voor Veenendaal gaat het over 2020 om een aanvullende uitkering van € 349.000.

Deze afrekening heeft echter ook structurele gevolgen. Voor de begroting 2021 en volgende jaren is aangegeven dat de raming maximaal gelijk mag zijn aan de afrekening van 2020, zijnde macro € 192 miljoen in alle jaren. De provinciaal toezichthouders hebben aangegeven dit advies als richtlijn te gebruiken bij het beoordelen van de begrotingen.

In de gemeentelijke begroting is structureel rekening gehouden met een bijdrage van € 410.000. Op basis van de afrekening 2020 bedraagt de bijdrage € 690.000. Geadviseerd wordt om het verschil, ad € 280.000, structureel in de meerjarenbegroting op te nemen (conform de provinciale richtlijn). Dit leidt tot een verhoging van de algemene uitkering in 2021 met € 629.000. Vanaf 2022 is sprake van een verhoging van de algemene uitkering met € 280.000.

Ontwikkeling uitkeringsbasis
De ontwikkeling van de uitkeringsbasis wordt hoofdzakelijk beïnvloed door de hoeveelheidsverschillen. De hoeveelheden zijn voor meerdere maatstaven in de meicirculaire gewijzigd op basis van de meeste actuele gegevens. De wijzingen in de aantallen zijn onder meer zichtbaar bij de maatstaven inwoners en bijstandsontvangers. De uitkeringsbasis heeft ten opzichte van de septembercirculaire 2020 een dalende tendens. Dat is vooral het gevolg van dalende aantallen bijstandsontvangers omdat de instroom door de corona-pandemie meevalt. Daarnaast is sprake van een geringere stijging van de aantallen inwoners en jongeren ten opzichte van de vorige circulaire.

De ontwikkeling van de uitkeringsbasis leidt tot een verlaging van de algemene uitkering in 2021 met € 302.000, € 209.000 in 2022, € 307.000 in 2023 en € 396.000 in 2024 en € 520.000 in 2025.

WOZ-waarde
De WOZ-waarden zijn in deze circulaire aangepast aan de recente waardeontwikkeling. Daarnaast zijn de rekentarieven voor de WOZ aangepast op onder meer de inflatie in 2020. Per saldo leidt dit voor Veenendaal een verhoging van de algemene uitkering van € 463.000 in 2021, € 467.000 in 2022, € 489.000 in 2023, € 512.000 in 2024 oplopend naar € 536.000 in 2025.

Overige mutaties
In de meicirculaire zijn tevens de volgende mutaties doorgevoerd:

•  De structurele doorwerking van het inzetten van de verdeelreserve vanuit de decembercirculaire;
•  De afrondingen van de uitkeringsfactor.

Per saldo leiden deze mutaties tot een verlaging van de algemene uitkering met € 13.000 in 2021, € 131.000 in 2022, € 124.000 in 2023, € 118.000 in 2024 en € 72.000 in 2025.

a.2 Nadere ontwikkelingen m.b.t. gemeentefonds

Na het verschijnen van de meicirculaire 2021 hebben zich de volgende ontwikkelingen met betrekking tot het gemeentefonds (algemene uitkering) voorgedaan:

1. Brief ‘Verdeelwijze incidentele middelen jeugdzorg 2022’;
2. Provinciale richtlijn middelen jeugdzorg 2023 en volgende jaren;
3. Aangepast verdeelvoorstel Gemeentefonds;
4. Overleg VNG met Rijk.

1. Brief ‘Verdeelwijze incidentele middelen jeugdzorg 2022’
Op 18 mei 2021 heeft de Commissie van Wijzen uitspraak gedaan en advies gegeven over het geschil tussen het Rijk en gemeenten over de structurele financiering van de jeugdzorg.

Het Kabinet heeft vervolgens, na overleg met de gemeenten, besloten om in 2022 in totaal € 1,314 miljard extra beschikbaar te stellen voor de tekorten vanwege de jeugdzorg. Het totaal komt hiermee op € 1,828 miljard. Daarbij committeren de gemeenten zich aan de Hervormingsagenda die invulling geeft aan een set aan maatregelen die in 2022 direct een besparing van € 214 miljoen moeten opleveren, oplopend in de jaren daarna.

De Commissie van Wijzen houdt daarbij het onderstaande meerjarige overzicht (op macroniveau) aan.

Afgesproken is ook dat een nieuw kabinet over de structurele financiën (vanaf 2023) en de noodzakelijke aanpassingen aan het jeugdhulpstelsel zal besluiten.

2. Provinciale richtlijn verwerking middelen jeugdzorg in de meerjarenraming 2023-2025
De provincies hebben, vooruitlopend op de besluitvorming van een nieuw kabinet, gezamenlijk afgesproken dat gemeenten maximaal 75% van de bedragen onder de Hervormingsagenda (zie hierboven) voor de jaren 2023 tot en met 2025 in hun meerjarenraming mogen opnemen.

Het besluit over de extra beschikbare middelen in 2022 en de verwerking van de provinciale richtlijn hebben de volgende budgettaire consequenties voor ons meerjarenperspectief:

De extra bijdrage voor de jeugdzorgproblematiek bedraagt op basis van 100% afgerond € 6 miljoen in 2022. Op basis van 75% is de bijdrage in 2023 € 3,6 miljoen, € 3,3 miljoen in 2024 en € 2,9 miljoen in 2025.

3. Aangepast verdeelvoorstel Gemeentefonds
Op 9 juli jl. heeft minister Ollongren (BZK) nieuwe stukken naar de Tweede Kamer gestuurd over de herijking van het gemeentefonds in 2023. Dit nadat het voorstel van februari jl. met veel scepsis werd ontvangen en de minister besloot om het verdeelmodel nog eens goed tegen het licht te houden. Er is een aantal verbeteringen in het model aangebracht. De verdeling van het Sociaal Domein is aangepast waardoor de uitlegbaarheid en de plausibiliteit van de verdeling is verbeterd. Ook is de verwerking van de overige eigen middelen (OEM) gewijzigd. Die worden niet meer berekend aan de hand van de kosten van een gemeente maar via een bedrag per inwoner. De ingrepen laten onverlet dat er sprake blijft van forse herverdeeleffecten.

De stukken liggen op dit moment ook voor advies bij de VNG en de Raad voor Openbaar Bestuur. De nieuwe verdeling moet in 2023 ingaan en zal stapsgewijs worden ingevoerd, met een maximum nadeel van € 15 per inwoner per jaar.

Voor Veenendaal laat de herverdeling op basis van dit aangepaste voorstel op dit moment een nadelig effect zien van ca. € 10 per inwoner. In onze meerjarenraming hebben we vanaf 2023 rekening gehouden met een nadelig effect van structureel € 500.000.

De provincie geeft in haar ‘Circulaire begrotingsrichtlijnen en toetsingsaspecten 2022’ aan het zeer voorbarig te vinden om op dit moment al rekening te houden met de mogelijke uitkomsten van de herverdeeleffecten en raadt ons aan om het voorzichtigheidsbeginsel te hanteren bij het opstellen van de begroting 2022 en de meerjarenraming 2023-2025.

Daarom wordt voorgesteld om de stelpost van € 500.000 vanaf 2023 vooralsnog op dit niveau te handhaven. Hierbij wordt aangetekend dat de huidige uitkomsten nog onzeker zijn omdat het een voorstel betreft waarover het nieuwe kabinet een besluit zal nemen en de cijfers nog voorlopig zijn (o.b.v. de werkelijke cijfers uit 2019). Uiteindelijk zal de herverdeling plaatsvinden o.b.v. de gegevens over 2023. 

4. Overleg VNG met Rijk
De VNG heeft, zoals dat door de leden in de algemene ledenvergadering is geformuleerd, bij het Rijk aangegeven dat de herijking van het gemeentefonds alleen kan slagen als de financiën van de gemeenten structureel op orde worden gebracht. Met de uitspraak van de arbitragecommissie Jeugd en de afspraken hierover in de Hervormingsagenda Jeugd is hierin een eerste stap gezet.

Het nieuwe kabinet zal echter besluiten over de structurele bekostiging die hoort bij de hervormingsagenda. Om de financiën van gemeenten structureel op orde te brengen, moet nog een cruciale stap worden gezet gecombineerd met het schrappen van de opschalingskorting en het abonnementstarief in de Wmo.

Wij zullen u hierover informeren zodra er nadere afspraken gemaakt zijn.

a.3 Samenvattend budgettair effect
In onderstaand overzicht vindt u samenvattend de budgettaire effecten van bovenstaande ontwikkelingen op de algemene uitkering in de jaren 2022-2025.

De geraamde inkomsten vanuit het gemeentefonds kunnen, ten opzichte van de Kadernota 2022-2025, in deze programmabegroting opgehoogd worden met € 6.459.000 in 2022, € 3.031.000 in 2023, € 2.257.000 in 2024 en € 1.714.000 in 2025.

a.4 Septembercirculaire

Zeer recent is de septembercirculaire 2021 verschenen. Wij zullen u, voorafgaand aan de behandeling van deze programmabegroting in de raadsvergadering van 5 november, separaat over deze circulaire informeren.

b. Raadsbesluiten

Amendement IKC Veenendaal Oost

In de Kadernota 2022-2025 is het Meerjareninvesteringsplan voor de jaren 2022-2025 opgenomen en zijn de jaarlijkse kapitaallasten geraamd. De uitvoeringsagenda behorende bij het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2021-2024 is in de Kadernota 2022-2025 op basis van het voorkeursscenario van het college in het geactualiseerde MIP meegenomen. Met het aannemen van Amendement 2021.15 Nieuwbouw school in Veenendaal-oost (IKC Veenendaal-Oost) op 24 juni 2021 veranderen de investeringsbedragen en de bijbehorende kapitaallasten ten opzichte van de Kadernota 2022-2025. Deze nemen toe met gemiddeld € 34.000 per jaar in de periode 2022-2025, zijnde rentelasten over de investeringen voor de oplevering .

Ontwerpbegroting 2022 GGD regio Utrecht

Op 24 juni 2021 besloot de raad een zienswijze te geven op de Ontwerpbegroting 2022 van de GGD regio Utrecht. In deze zienswijze geeft de raad aan dat de GGDrU een realistische onderbouwing van de Ontwerpbegroting 2022 geeft.

De begroting van de GGDrU wordt jaarlijks aangepast aan de cijfers zoals opgenomen in de circulaire waarop de algemene uitkering van de gemeente is gebaseerd. Het totale bedrag voor 2022 is bepaald op € 2.545.298,-. De ontwerpbegroting 2022 van de GGDrU leidt voor Veenendaal tot een verhoging van de bijdrage van € 70.242, - ten opzichte van de begroting 2021 van de GGDrU. Deze verhoogde bijdrage wordt grotendeels veroorzaakt door versterking van de privacy- en informatiebeveiliging en een gestegen inwonerbijdrage en kindbijdrage als gevolg van loonindexatie en prijsindexatie. Het verschil ten opzichte van de gemeentelijke meerjarenbegroting bedraagt € 50.762,- en is verwerkt in deze programmabegroting.

Aanbesteding accountant

De interim-controle en de controle op de jaarrekening 2022  ligt ca. € 30.000,- hoger dan in de meerjarenraming 2022-2024 is opgenomen vanwege de nieuwe aanbesteding van de accountant. De dekking van de toename van de kosten voor de uitvoering van de accountantsdiensten is verwerkt in deze Programmabegroting. 

c. Structurele effecten 2e bestuursrapportage 2021

In de raadsvergadering van 14 oktober 2021 wordt de 2e bestuursrapportage 2021 vastgesteld. In deze rapportage is een aantal ontwikkelingen opgenomen die een structurele doorwerking hebben naar de jaren daaropvolgend. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de 2e bestuursrapportage 2021.

d. OPOR

Groot asfaltonderhoud (grotendeels wegen op bedrijventerreinen)

Tot het jaar 2020 waren uitgaven voor groot onderhoud in het MIP opgenomen. Dit omdat vaak een combinatie met rioolwerkzaamheden kon worden gemaakt. Omdat deze koppeling steeds minder vaak mogelijk is en vanwege de voorschriften in het BBV) mogen dergelijke uitgaven niet meer geactiveerd worden, maar komen direct ten laste van de exploitatie. Uitzonderingen zijn wanneer er sprake is van ‘verlenging van de levensduur’ (bijvoorbeeld door extra ingrepen) of kwaliteitsverbetering (bijv. verbetering verkeersveiligheid). De meerjarenplannen zijn verder uitgewerkt. Daarbij is in beeld gebracht welke wegen de komende jaren voor groot onderhoud in aanmerking komen en in welke gevallen deze uitgaven volgens de voorschriften toch geactiveerd kunnen worden Voor de jaren 2022-2025 wordt de reserve onderhoud wegen plus een eenmalige storting van ruim € 1,7 miljoen in 2022 ingezet. De storting is opgenomen in deze Programmabegroting.

Data top 15

Wij bereiden ons voor op de mogelijkheden van zelfrijdend vervoer. Het rijk heeft hiervoor een wettelijk verplicht pakket aan maatregelen (verzameling data) opgesteld, de zogeheten data top 15. Hierin worden allerlei gegevens gevraagd (digitalisering verkeersbesluiten, realtime overzicht werkzaamheden, gegevens verkeerslichten (vanaf 2023 iVRI), controle areaalgegevens) die niet alleen de komende jaren inspanning vragen om ze te verzamelen, maar ook daarna structureel tijd kosten om ze actueel te houden. Dit vraagt ontwikkeling van digitale systemen en uitvoeringscapaciteit. De structurele kosten vanaf 2022 ad € 221.634 zijn in deze Programmabegroting opgenomen.

e. Extra formatie historisch archief

Op grond van de Archiefwet worden overheidsorganen verplicht tot een zorgvuldig beheer van de archiefbescheiden. Geconstateerd is dat de beheeractiviteiten op basis van de huidige formatie niet volledig conform de wettelijke taak kunnen worden uitgevoerd. Hierdoor loopt de organisatie risico dat het archief niet meer in een goede, geordende en toegankelijke staat is en dus niet voldoet aan de wettelijke kaders. Dit speelt op dit moment  al voor enkele specifieke archiefbestanden waaronder het archiefbestand 1942-1990, de personeelsdossiers en het archief burgerzaken. Daarnaast kan de publieksfunctie (het nog meer zichtbaar maken van het gemeentearchief) onvoldoende worden ingevuld. Voorgesteld wordt daarom om de formatie voor het historisch archief vanaf 2022 met 1 fte uit te breiden. De kosten van de uitbreiding bedragen € 63.000 op jaarbasis.

f. Harmonisering individuele studietoeslag

Het college wil per 1 januari 2022 het bedrag van de Individuele studietoeslag (IST) verhogen vooruitlopend op het wetvoorstel Breed offensief. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de minister hebben gemeenten hiertoe opgeroepen. Deze toeslag wordt verhoogd conform het geharmoniseerde normbedrag dat is opgenomen in het genoemde wetsvoorstel. De Individuele studietoeslag is een regeling in de Participatiewet voor studenten en scholieren van 18 jaar en ouder die vanwege een structurele medische beperking geen inkomsten uit arbeid (bijvoorbeeld uit een bijbaan) kunnen verwerven naast hun voltijdstudie.

De extra jaarlijkse kosten voor het verhogen van deze toeslag bedragen minimaal € 25.000.

De geprognosticeerde stand van de algemene reserve bedraagt per 31/12/2025  afgerond € 19,8 miljoen. In een eerder stadium heeft de raad het minimumbedrag van de algemene reserve bepaald op € 16,5 miljoen. Ten opzichte van dit minimumbedrag komt de huidige prognose € 3,3 miljoen hoger uit.

De risico's zijn voor deze Programmabegroting opnieuw geïnventariseerd en uit deze inventarisatie blijkt dat minimaal € 12,5 miljoen aan weerstandcapaciteit nodig is om de risico's verantwoord af te kunnen dekken.  Met een verwachte stand van de algemene reserve van € 19,8 miljoen is er voldoende buffer om de risico's op te kunnen vangen. Voor de specifieke risico's en  de weerstandscapaciteit wordt verwezen naar paragraaf A  Weerstandvermogen en risicobeheersing.

We zien in de komende jaren meerdere ontwikkelingen op ons afkomen die een solide algemene reserve noodzakelijk maken. We denken daarbij onder andere aan de verwachte kostenstijging van het onderhoud in de openbare ruimte,  de herijking van het gemeentefonds en de bouw van het IKC in Veenendaal-Oost. Mogelijk dat deze ontwikkelingen leiden tot een incidenteel beslag op de algemene reserve. Ons beleid is er daarom op gericht om terughoudend om te gaan met de inzet van de algemene reserve en deze als buffer beschikbaar te houden voor de ontwikkelingen in de komende jaren.

Overeenkomstig het bestaande beleid worden de te verwachten begrotingssaldi vanuit deze programmabegroting verrekend met de algemene reserve.

Bij verrekening van de begrotingssaldi in de jaren 2022 tot en met 2025 met de algemene reserve komt het plaatje er als volgt uit te zien:

Uit bovenstaand overzicht blijkt dat verwachte stand van de algemene reserve in 2025, na verrekening van de begrotingssaldi van deze Programmabegroting, afgerond € 19,1 miljoen bedraagt.  Zoals eerder aangegeven wordt voorgesteld om de algemene reserve beschikbaar te houden voor het afdekken van de risico's en de (incidentele) effecten van de ontwikkelingen in de komende jaren.