PROGRAMMA 1 – FYSIEKE LEEFOMGEVING

Thema I - De groei en ontwikkeling van de stad
Veenendaal heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld naar een stad met 70.000 inwoners. De omvang en complexiteit van de hiermee samenhangende vraagstukken neemt toe, wat meer eisen stelt aan onze deskundigheid en beschikbare capaciteit. Alleen op deze manier kunnen we invulling blijven geven aan de provinciale en regionale ontwikkelingen. Voorbeelden hiervan zijn: het opstellen van en uitvoering geven aan de omgevingsvisie, de inzet van de regio voor het ontwikkelperspectief Nationale Omgevingsvisie Extra (NOVEX), de nota ruimte, Regionaal Ruimtelijk Programmeren en het Regionaal/Utrechts Programma Landelijk Gebied (RPLG/UPLG).    

De verkenning van twee grootschalige uitbreidingsgebieden
Voor 2025 staat de verkenning van twee grootschalige uitbreidingsgebieden op de agenda: De Klomp en De Nieuwe Meent. Dit is in het verlengde van de verstedelijkingstrategie, de woondeal en het regionaal ruimtelijk programmeren in de Regio Foodvalley. Hierbij ligt het accent op het vormgeven van samenwerking met buurgemeenten, de provincies Utrecht en Gelderland, Regio Foodvalley en private partijen. De ruimtelijke (on-)mogelijkheden van de gebieden worden in kaart gebracht via gebiedsverkenningen en ruimtelijke wensen. Deze werkzaamheden zijn gericht op realisatie na 2030. Voor de vervolgfase van deze verkenningen, leggen wij in 2025 een aanvraag voor een voorbereidingsbudget aan u voor.

Vernieuwing  van de Omgevingsvisie
De in 2020 vastgestelde Omgevingsvisie gaan wij vernieuwen, zodat deze voldoet aan huidige ruimtelijke en beleidsmatige ontwikkelingen. De actualisatie gebeurt in 2025 in twee stappen: eerst leggen wij een koersdocument aan u voor, om vervolgens op basis hiervan de Omgevingsvisie te vernieuwen. Op basis van de kaders in de Omgevingsvisie stellen wij omgevingsprogramma’s vast, bijvoorbeeld voor mobiliteit (inclusief parkeren), energie (inclusief warmte), circulair, groen en klimaatbestendig.

De Omgevingswet vraagt om een andere manier van werken
Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. Vanaf dat moment zijn alle bestemmingsplanregels van rechtswege onderdeel gaan uitmaken van het tijdelijk deel van het Omgevingsplan. Uiterlijk 1 januari 2032 moeten al deze regels zijn omgezet naar de systematiek van het Omgevingsplan. In 2025 worden de regels voor een deel van de woongebieden vertaald naar het Omgevingsplan en ter vaststelling voorgelegd aan de raad.

Volgens het gedachtegoed van de Omgevingswet, worden alle ruimtelijke initiatieven en aanvragen integraal benaderd vanuit de ‘ja mits’-houding. Aanvragen die in strijd zijn met de regels bespreken we op de Omgevingstafel. De Omgevingsvisie is het kader waaraan de plannen getoetst worden. We hanteren daarnaast het puntensysteem als selectieleidraad. Op verleende vergunningen wordt (integraal) toezicht uitgevoerd. Indien van toepassing vinden de controles plaats samen met de ODRU en VRU.

We creëren uitvoeringskracht door integrale gebiedsontwikkelingen
Voor de duurzame groei en bloei van Veenendaal, wordt in eerste instantie ingezet op de ontwikkeling van diverse inbreidingslocaties. In 2025 start, mede gezien de subsidievoorwaarden, de bouw van de eerste woningen in Spoorzone. Daarnaast blijven wij, afgezien van kleinere projecten, inzetten op de grote ontwikkeling in Groenpoort, de ontwikkelingen in de Tuinstraat en de herontwikkeling van het Franse Gat. Gezien zowel de omvang als ons streven om al deze ontwikkelingen zo integraal en doelmatig mogelijk voor te bereiden en uit te voeren, vraagt dit veel van de beschikbare capaciteit.

Woningvoorraad en woonbehoefte
Net als in de rest van Nederland, zijn in Veenendaal meer woningen nodig. Om de woningvoorraad zoveel mogelijk aan te laten sluiten op de (toekomstige) woonbehoefte, is het belangrijk vooral woningen te bouwen die op dit moment onvoldoende beschikbaar zijn. Dit zijn betaalbare woningen voor onder andere jongeren en levensloopbestendige woningen geschikt voor ouderen. In geval van grootschalige woningbouw vindt regionale afstemming plaats om zo de gevraagde percentages sociale en betaalbare bouw te realiseren.

Onderzoek naar een toekomstbestendige economie
Voor de Groei en Bloei van Veenendaal is het van belang dat de groei van de bevolking in balans blijft met de groei van de werkgelegenheid. Wij gaan onderzoeken op welke wijze Veenendaal economisch toekomstbestendig is te maken, in het licht van onze huidige positie. Het economisch profiel van Veenendaal dat hieruit voortkomt, werken wij verder uit, in aansluiting op de Strategische Agenda Foodvalley. Hierbij wordt inzichtelijk wat de ruimtevraag is die deze economische ontwikkeling met zich meebrengt. Lees meer over deze uitwerking in het hoofdstuk Programma 2 – Economie, werk en ontwikkeling.

Opstellen verkeerscirculatieplan en actualisatie parkeerbeleid
Voor het duurzaam bereikbaar houden van Veenendaal en rekening houdend met de verwachte groei van de stad stellen wij in 2025 een verkeerscirculatieplan op. Dit plan beoogt de doorstroming van het verkeer te verbeteren en de veiligheid en de leefbaarheid te verhogen. Daarnaast actualiseren wij het parkeerbeleid voor het centrum, de woongebieden en de bedrijfsterreinen.

Thema II - De duurzame stad
De toekomstige duurzame stad vraagt om een inzet op alle beleidsterreinen en om een voortzetting van de (financiële) impuls voor een Duurzaam Veenendaal. Door een aantal aanpassingen, onder andere meer activiteiten uit het rioolrecht te dekken is het beroep op de algemene middelen vanaf 2026 beperkt tot € 230.000 per jaar. Ook brengen we de huidige activiteiten terug, zonder al te veel op de kwaliteit in te leveren. In het kader van de heroverweging  hebben wij onze inzet voor de energietransitie met € 140.000 teruggebracht tot € 725.000. 

De verandering naar een Circulair Veenendaal
De transitie naar een circulaire economie is een samenwerking tussen gemeente Veenendaal (als facilitator) en het lokale bedrijfsleven en het onderwijs. Doelen van deze samenwerking zijn kennis delen en goede voorbeelden navolgen. Daarnaast kijken we als gemeente wat er in het onderwijs nodig is om een onderwerp als circulaire economie een plek te geven. Bestaande netwerken, zoals die met de bedrijven in Regio Foodvalley bouwen wij verder uit.

Met de bedrijven is via de Green Deal het initiatief gestart om bedrijventerreinen groen en klimaatbestendig te gaan inrichten. Hierbij zetten wij gelijktijdig in op circulariteit, CO2-reductie en energiemanagement. Wij stimuleren hiermee ook de eigen verantwoordelijkheid van de bedrijven ten aanzien van de openbare ruimte. Naast de klimaatbestendige omgeving zijn de aantrekkelijkheid van de terreinen en andere vormen van beheer voor de werknemers belangrijke onderwerpen. Mogelijk krijgt dit initiatief vervolg via de ambassadeursrol voor de bedrijven in de Werklandschappen voor de Toekomst.

In 2025 bouwen we circulair. We maken gebruik van de beste beschikbare technieken en hebben een ‘circulaire’ financiering. We blijven zoeken naar innovatieve oplossingen en communiceren wij actief over positieve initiatieven.

Daarnaast integreren wij  de routekaart voor de verduurzaming van gemeentelijk vastgoed in het Integraal duurzaam vastgoedbeheerplan. Met het verduurzamen van de bestaande en toekomstige gebouwen geven wij als gemeente een goed voorbeeld.

Op naar een Energieneutraal Veenendaal
De energietransitie is op stoom en dat leidt ook tot nieuwe uitdagingen. Inwoners en bedrijven wekken de laatste jaren massaal zelf energie op. Hierdoor loopt het elektriciteitsnet sneller dan verwacht tegen de grenzen van haar capaciteit aan. Momenteel is dit de meest voelbare en urgente uitdaging. Dit dwingt ons om, in de nieuwe planperiode van het programma Energieneutraal Veenendaal, na te denken over het energiesysteem van de toekomst. We moeten slimmer ontwerpen en de duurzame nieuwbouwgebieden ‘netbewust’ inrichten. Dit betekent dat we rekening houden met de (huidige) grenzen van het elektriciteitsnet, maar wel werken aan een energiesysteem dat toekomstbestendig is. De principes van dat toekomstige systeem passen we nu al toe in actuele ontwikkelingen, zoals bij de ontwikkeling van het Ambacht.

Dit alles leidt ertoe dat wij aan ons ‘verhaal’ over de energietransitie een dimensie toevoegen: slimmer. Zoveel mogelijk energie besparen, aardgas vervangen door andere bronnen en zoveel mogelijk energie duurzaam opwekken, blijft belangrijk. Maar, in de nieuwe fase van de energietransitie, moeten wij anders omgaan met bijvoorbeeld het duurzaam opwekken, het gebruik, de inrichting van de stad en het overbruggen van de periode tussen opwek en gebruik.

Het faciliteren van een betere benutting van de elektriciteitsinfrastructuur helpt ons, naast de verzwaring, de knelpunten op het elektriciteitsnet (netcongestie) te beperken en deze in de toekomst zoveel mogelijk te voorkomen. Vanaf 2025 is een bedrag van € 150.000 gereserveerd om actief en samen met bedrijven te zoeken naar oplossingen. Denk bijvoorbeeld aan het inrichten van een Smart Energy Hub.

Een groen en klimaatbestendig Veenendaal
In 2025 zetten wij in op een programma 'Groen en klimaatbestendig', omdat ‘het groen’ van essentieel belang is voor het bereiken van de klimaatdoelen. Dit betekent dat wij binnen al onze ambities op het gebied van woningbouw, ruimte maken voor meer groen en meer water. We groeien planmatig naar een klimaatbestendige leefomgeving. Nieuwe locaties richten we toekomstgericht in volgens de kaders en normen die voor 2050 zijn vastgelegd in het Opgaveperspectief Duurzaam Veenendaal. In de bestaande omgeving doen we dat wijkgericht. Bij het inrichten zorgen we ervoor dat de gevolgen van de klimaatverandering worden opgevangen. Aangezien de ruimte beperkt is betekent het klimaatbestendig maken van onze stad soms ook het maken van lastige keuzes. Denk aan het realiseren van meer groen en meer waterberging, ook als daardoor minder verharde infrastructuur beschikbaar blijft.

Thema III - Het beheer van de stad
Heroverwegingen openbare ruimte
In deze begroting is een aantal heroverwegingsvoorstellen verwerkt die gevolgen hebben voor onderhoudsniveau en vervanging van de openbare ruimte. Dit 'scherper aan de wind varen' kan er toe leiden dat incidenteel middelen nodig zijn. Wij volgen dit binnen onze reguliere risico-inventarisatie.

Veenendaal staat voor grote uitdagingen
In het OPOR hebben we de ontwikkeling van de diverse assets voor de komende jaren in beeld gebracht. Veenendaal staat de komende jaren voor de uitdaging om de woonwijken en industrieterreinen uit de jaren tachtig en negentig en de groei van Veenendaal, veilig en op het afgesproken niveau te houden. In combinatie met de ambities op het gebied van duurzaamheid, vergroenen e.d. vraagt dit binnen de beschikbare middelen om keuzes.

Effecten op de kwaliteitsniveaus beheer
We beheren de openbare ruimte op een kwaliteitsniveau B in de woonwijken en op kwaliteitsniveau A in het centrum en op de begraafplaats. In het te herziene beheerplan 2026 – 2030 maken wij het effect van de heroverwegingen op het onderhoudsniveau zichtbaar. In het nieuw op te stellen OPOR werken wij de gevolgen van de heroverwegingen verder uit.

Het beheer van zowel de openbare ruimte als het vastgoed is ontwikkelend
Het beheer in de bestaande omgeving doen we wijkgericht, via de BOSS-aanpak (Bewegen, Ontmoeten, Sporten en Spelen). Hierbij maken wij samen met bewoners plannen voor de inrichting van een buurt. Wij maken hier ook het verschil met duurzaam, ontwikkelingsgericht beheer en het hergebruiken van grondstoffen en producten, volgens de circulariteitsstrategieën van de R-ladder. Dit is een ranglijst van circulariteitsstrategieën. Hoe hoger een strategie op de ladder staat, hoe meer grondstoffen er worden bespaard. Bij het inrichten zorgen wij ervoor dat de gevolgen van de klimaatverandering worden opgevangen.

Het verhogen van de parkeeropbrengsten
In de kadernota heeft u besloten om de parkeeropbrengsten te verhogen met € 200.000. Dit gebeurt door een aantal maatregelen te nemen, zoals het uitbreiden van de reguleringstijden, het boven trendmatig verhogen van de tarieven (inclusief het dagtarief en het vergunningentarief voor bewoners) en het vergroten van de betalingsbereidheid door de handhaving verder te optimaliseren. Wij beseffen ons dat deze maatregelen een effect kunnen hebben op de aantrekkingskracht van ons centrum en het woonplezier van de inwoners. Het (grootste) deel van de verhoging waarvoor geen beleidswijziging nodig is wordt via de jaarlijkse vaststelling van de parkeertarieven gerealiseerd. Het overige deel wordt in de begroting opgenomen nadat hiervoor aanvullend beleid door de raad is vastgesteld.

Milieu
Energiebesparing en duurzaamheid zijn in het Uitvoeringsprogramma 2025 belangrijke aspecten, waarop de ODRU bedrijven controleert op de naleving van de wettelijke regels.