PARAGRAFEN

Weerstandscapaciteit

De gemeentelijke weerstandscapaciteit bedraagt per 1 januari 2025 € 36,7 miljoen en bestaat uit de algemene reserve en  de onbenutte belastingcapaciteit. De stand van de algemene reserve is gebaseerd op de stand na de 2e bestuursrapportage. De onbenutte belastingcapaciteit is sterk toegenomen door de stijging van het aantal woningen in Veenendaal en een stijging van de ruimte op basis van de informatie uit de meicirculaire.  

In de algemene reserve is na de besluitvorming over de 2e bestuursrapportage 2024 € 28,7 miljoen (afgerond) beschikbaar voor het afdekken van risico’s (incidentele capaciteit). De onbenutte belastingcapaciteit bedraagt € 8 miljoen (structurele capaciteit).   Voor onvoorzien is € 0,25 miljoen geraamd.  De onbenutte belasting capaciteit is voor 2025 herrekend op basis van de gegevens vanuit de meicirculaire 2024, de toename van het aantal woningen en de verhoging van de OZB.   

Risicomanagement

Voor de programmabegroting zijn de risico’s die de gemeente loopt geactualiseerd. De omvang van de risico’s bedraagt in 2025 € 57 miljoen (2024 € 58 miljoen ). In de hiernavolgende tabel is een overzicht opgenomen van de 10 belangrijkste risico’s. Het betreft hier risico’s waarvan de omvang hoger is dan € 0,5 miljoen. De opgenomen risico’s zijn allen extern van karakter.  

Bij de vaststelling van de Kadernota 2025-2028 is een omvangrijk pakket aan maatregelen vastgesteld om het oplopende begrotingstekort in de komende jaren te dekken. Met dit pakket is een bedrag gemoeid van afgerond € 5,9 miljoen in 2025 oplopend naar afgerond € 16,9 miljoen in 2028. Het college is inmiddels gestart met de invulling en uitvoering van de vastgestelde heroverwegingsmaatregelen. Voor het realiseren van de geraamde opbrengsten is het college in bepaalde gevallen afhankelijk van externe factoren (o.a. rijksbeleid, kostenontwikkelingen, regionale afspraken, ed.). Hierdoor bestaat het risico dat de ingeboekte besparingen niet volledig of later dan de ingeschatte planning gerealiseerd worden. Wij zullen dit nauwgezet monitoren en u via de reguliere P&C-documenten over de ontwikkelingen informeren.

Voor de nieuwbouw van het theater zal een afzonderlijke risico-inventarisatie worden gemaakt.  Afhankelijk van de uitkomsten van de inventarisatie zal hier in de P&C-documenten over worden gerapporteerd.

De berekening van de risicoscore

De risicoscore wordt als volgt berekend:
Een risico dat zich 1 maal in de 3 jaar kan voordoen met een gevolg van € 250.000 krijgt voor kans een 3 en voor gevolg een 3 en scoort dus 3 x 3 =   9. 
Een risico dat zich 1 maal in de 2 jaar kan voordoen met een gevolg van € 600.000 krijgt voor kans een 4 en voor gevolg een 4 en scoort dus 4 x 4 = 16. 

De benodigde weerstandscapaciteit die uit de risicosimulatie voortvloeit kan worden afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen.

Uit bovenstaande risicotabel blijkt dat er voor € 11,2 miljoen aan grote incidentele risico’s aanwezig zijn terwijl er voor € 28,7 miljoen (algemene reserve) aan incidentele weerstandscapaciteit beschikbaar is. We kunnen hieruit concluderen dat er voldoende incidentele capaciteit aanwezig is om incidentele risico’s op te vangen. Uit bovenstaand overzicht blijkt verder dat voor € 2,5 miljoen aan structurele risico’s aanwezig zijn terwijl er voor een bedrag van € 8 miljoen (onbenutte belastingcapaciteit) aan structurele weerstandcapaciteit beschikbaar is. Ook hier is sprake van een juiste verhouding. 
 
Op grond van het voorgaande kan vastgesteld worden dat er een gunstige verhouding is tussen de incidentele / structurele  risico’s en incidentele / structurele weerstandscapaciteit.  

Weerstandsvermogen

Om verantwoord met risico’s om te gaan, is het noodzakelijk een buffer (weerstandscapaciteit) te hebben. De benodigde weerstandscapaciteit kan lager zijn dan de omvang van de risico’s (€ 57 miljoen) aangezien niet alle gemeentelijke risico’s die gesignaleerd zijn, tegelijkertijd zullen optreden. Daarnaast zijn er diverse beheersmaatregelen en voeren we jaarlijks ook een risico simulatie uit.
 
Op basis van de risicosimulatie (Monte Carlo analyse) van het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement blijkt dat bij onze gemeente een buffer (benodigde weerstandscapaciteit) van minimaal € 12,7 miljoen (was € 14,4 miljoen in 2024) nodig is om de risico’s verantwoord af te dekken. Met andere woorden: de gemeente kan door het aanhouden van een buffer (benodigde weerstandscapaciteit) van € 12,7 miljoen met een zekerheid van 90% (landelijke norm) de aanwezige risico’s afdekken. De daling  van € 14,4 miljoen naar € 12,7 miljoen geeft aan dat de risico's de afgelopen periode per saldo zijn teruggelopen.

Ratio weerstandsvermogen = beschikbare weerstandscapaciteit/benodigde weerstandscapaciteit = € 36,7 / 12,7 = 2,9.

In de begroting 2024 bedroeg de ratio 2,7. De stijging van de ratio wordt veroorzaakt omdat bij de kadernota 2025 maatregelen genomen zijn om de gevolgen van de daling van de inkomsten uit het gemeentefonds op te vangen. Daarnaast blijft de onbenutte belastingcapaciteit op een relatief hoog niveau ondanks de verhoging van de OZB in 2025. Dit is het gevolg van de recente stijging van het aantal woningen in Veenendaal en een verhoging van het redelijk peil in de mei circulaire 2024. 

Van belang blijft om als gemeente te blijven sturen op een goede uitgangspositie door ruim boven de minimale weerstandsratio van 1 te blijven. 

Ter vergelijking: de provincie Utrecht – onze toezichthouder - heeft in de begroting 2024 een ratio van 1,7 (2023 1,9) wat overeenkomt met de classificatie ‘ruim voldoende’.  
 
De beoordeling van de ratio van  2,9 voor 2025 is volgens de systematiek van het Nederlands Bureau voor Risicomanagement ‘goed’. (Kleiner dan 1 = onvoldoende; tussen 1 en 1,5 = voldoende; tussen 1,5 en 2 = ruim voldoende; groter dan 2 = goed). Hiermee wordt voldaan aan het door de gemeenteraad vastgestelde beleidskader dat het weerstandsvermogen minimaal een ratio groter dan 1 dient te hebben.

Conclusie

Ons weerstandsvermogen is door het inzetten op de versterking van de benodigde weerstandscapaciteit enerzijds en het beheersen van de risico's anderzijds ten opzichte van 2024 gestegen. De ratio weerstandsvermogen bedraagt 2,9 in 2025 en voldoet aan het gestelde beleidskader dat uitgaat van een ratio van 1 of hoger. 

Belangrijk is wel om een voorbehoud te maken ten aanzien van mogelijke risico's die nog kunnen optreden bij het uitvoeren van de ombuigingsoperatie zoals vastgesteld in de kadernota 2025 en de nieuwbouw van het theater. Beide factoren kunnen zorgdragen voor een negatieve impact op onze ratio.    

Vanwege de onzekerheden rondom de economische omstandigheden is het belangrijk om te beschikken over voldoende weerstandsvermogen.     

Verplichte kengetallen financiële positie in de begroting
Het BBV schrijft voor dat in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing zes financiële kengetallen moeten worden opgenomen.

De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. Dit kengetal geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en aflossingen op de exploitatie (de netto schuldquote zoals weergegeven is exclusief de investering voor het theater). Om inzicht te verkrijgen in hoeverre sprake is van doorlenen wordt de netto schuldquote zowel in- als exclusief doorgeleende gelden weergegeven (netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen). Op die manier wordt duidelijk in beeld gebracht wat het aandeel van de verstrekte leningen is en wat dit betekent voor de schuldenlast. 
 
In 2025 daalt de gemeentelijke schuldquote gecorrigeerd voor leningen naar 95%. Een daling van 2% ten opzichte van de begroting 2024. Dit wordt  veroorzaakt door het doorschuiven van grote investeringen in het meerjareninvesteringsplan (MIP) naar volgende jaren.  Vanaf 2026 zien we dat het ratio oploopt. Dit effect treedt op doordat het MIP een forse ambitie in zich heeft. 

Onze toezichthouder: de provincie Utrecht hanteert als neutrale norm een percentage tussen de 90% en 130%.  Boven de 130% is er sprake van meest risicovol (Bron: GTK 2020).
 
De solvabiliteitsratio geeft de verhouding eigen/vreemd vermogen aan en helpt om inzicht te krijgen in welke mate wij in staat zijn aan onze financiële verplichtingen te voldoen. Deze ratio daalt  in 2025 naar 21%. De verklaring hiervoor is dat in 2025 extra vreemd vermogen nodig is voor de financiering van de investeringen.  Deze tendens zal zich in 2026, 2027 en 2028 verder doorzetten.  Onze toezichthouder geeft aan dat een percentage onder de 20% meest risicovol is. Volgens de huidige planning wordt in 2027 de gevarenzone bereikt doordat de solvabiliteit vanaf dan 17% bedraagt op begrotingsbasis.

Of dit percentage in de werkelijkheid ook bereikt wordt is nog maar de vraag. Immers ook wij zijn afhankelijk van veel externe factoren. Het gevolg is dat bij de realisatie van investeringen vaak vertragingen optreden en het aantrekken van vreemd kapitaal minder is dan oorspronkelijk geraamd. Deze onderuit putting, die zich overigens ook bij de rijksoverheid voordoet, heeft onze aandacht maar is door lastige externe omstandigheden moeilijk aan te pakken.

Als we de onder uitputting betrekken bij deze prognose is de verwachting dat de solvabiliteit boven de 20% zal blijven in 2027 en 2028. Dit wordt nog eens onderstreept doordat de solvabiliteit eind 2023 uitgekomen is op 34% in plaats van de eerder geraamde 25%.        

Het kengetal grondexploitatie geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale (geraamde) baten. De grondexploitatie kan een forse impact hebben op de financiële positie. De boekwaarde van de voorraden grond is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend bij verkoop. Voor de berekening van dit kengetal worden de niet in exploitatie genomen gronden en de bouwgrond in exploitatie bij elkaar opgeteld en gedeeld door de totale baten. Dit kengetal geeft aan dat de gemeente op het terrein van de grondexploitatie iets meer risico gaat lopen door grote projecten als Het Ambacht en Spoorzone. De boekwaarde van de complexen loopt hierdoor wat op.
 
De structurele exploitatieruimte wordt bepaald door het saldo van structurele baten en lasten en het saldo van de structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves gedeeld door de totale baten. Een begroting waarvan de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten is meer flexibel dan een begroting waarbij structurele baten en lasten in evenwicht zijn. In 2025 komt de structurele exploitatie ruimte uit rond de 1,5.  
  
De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk in de provincie of gemeenten zich verhoudt ten opzichte van het landelijke gemiddelde. De toelichting hiervan is opgenomen in paragraaf G Lokale heffingen.

Wegen, kunstwerken, Openbare verlichtingen en technische installaties

Beleidskaders
Het vastgestelde beleidskader is het Omgevingsprogramma Openbare Ruimte 2022-2025 (OPOR 2022-2025).

Kapitaalgoederen die aan het einde van de technische of maatschappelijke levensduur zijn worden gereconstrueerd. Hierbij wordt gekeken of vervangingen integraal opgepakt kunnen worden.

Financiële consequentie (langjarig)
De komende jaren staat de gemeente voor een grote vervangingsopgave voor de openbare ruimte, waaronder de wegen, kunstwerken, openbare verlichting en verkeersregelinstallaties. Deze zijn veelal aangelegd en gefinancierd vanuit de grondexploitatie. Bij vervanging levert dit een toename op van kapitaal- en rentelasten zoals in onderstaande grafiek is weergegeven. 

Figuur 1: visualisatie kapitaallasten taakveld verkeer en vervoer *

De verkeersregelinstallaties (VRI's) zijn aan het eind van hun levensduur en aan vervanging toe.  De eerste VRI’s zijn in 2024 vervangen door intelligente installaties (iVRI’s). De komende jaren wordt geïnvesteerd in de vervanging van de overige VRI’s. 

Bij het vaststellen van het OPOR is besloten in 2026 een voorziening met een jaarlijkse dotatie van € 1.370.000,- in te stellen voor financiering van het groot onderhoud van de asfaltverhardingen. In de kadernota 2025-2028 (heroverwegingen) is besloten om de jaarlijkse dotatie te verlagen naar € 1.020.000,-.

*De piek in investeringen in het jaar 2023/2025 wordt grotendeels veroorzaakt door het toegekende budget t.b.v. uitwerking gebiedsvisie Franse Gat.

Vertaling begroting
Voor de reconstructies aan wegen en kunstwerken wordt in 2025 in het meerjareninvesteringsplan een totaalbedrag van € 5.008.000,- besteed. Voor de verkeersregelinstallaties is een bedrag van € 310.000,- beschikbaar en voor de openbare verlichtingen € 443.160,-.  

Voor het dagelijkse onderhoud zijn in 2025 de volgende bedragen in de exploitatiebegroting opgenomen: 

• Wegen en kunstwerken en gladheidbestrijding € 2.951.432,-;
• Openbare verlichting, technische installatie en VRI € 817.462,-;
• Straatmeubilair , bewegwijzering en bebording € 325.807,-;
• Reiniging openbare ruimte en onkruidverwijdering € 1.078.718,-.

Riolering

Beleidskaders
Het vastgestelde beleidskader is het Omgevingsprogramma Openbare Ruimte 2022-2025 (OPOR 2022-2025).

Financiële consequentie (langjarig)
De komende jaren worden riolen vervangen welke aangelegd zijn vanuit de grondexploitatie, ook worden nieuwe hemelwaterrioleringen en waterbergingen aangelegd. De komende jaren levert dit door deze bedragen te investeren een toename aan kapitaalslasten op zoals in de onderstaande grafiek is weergegeven.

Figuur 2. visualisatie toename kapitaallasten taakveld riolering

Elk jaar worden in Veenendaal reconstructies uitgevoerd van straten en wijken. Hierbij wordt het hemelwater afgekoppeld van het vuilwaterriool. Het regenwater komt dan in het oppervlaktewatersysteem wat berging bevat en afvoer naar de Grift. Omdat er door klimaatinvloeden in de toekomst grotere piekbuien zullen gaan optreden, bestaat het gevaar dat De Grift door de aanliggende gemeenten dusdanig wordt belast dat dit benedenstrooms bij Amersfoort voor problemen kan zorgen. Om deze piek in de afvoer van regenwater te dempen, en water vast te houden waar het valt, kan het regenwater ter plaatse langer geborgen dan wel geïnfiltreerd worden. In de Veense situatie is dit echter heel complex vanwege de hoge grondwaterstand in relatie tot het benodigde ruimtebeslag. Of berging en infiltratie mogelijk en noodzakelijk is, is daarom maatwerk per locatie. De klimaatstresstest die op het moment wordt uitgevoerd, zal hierin sturing geven. De extra investeringskosten en de gevolgen voor de kapitaallasten en rioolheffing voor de komende jaren worden in het nieuwe OPOR in beeld gebracht. 

Vertaling begroting
Voor afkoppelprojecten en rioolvervangingen is in 2025 in het OPOR een bedrag van € 5.463.000,- opgenomen. 

Voor het dagelijkse onderhoud zijn onderstaande bedragen in de exploitatiebegroting 2025 opgenomen:

• Rioolbeheer €  562.835,-;
• Reinigen en onderhouden kolken en plaagdierbestrijding €  297.895,-;
• Onderhoud pompen en persleidingen €  270.117,-.

Ook is € 155.000,- beschikbaar voor het stimuleren van afkoppelen van regenwater en vergroenen van particuliere percelen. Deze impuls wordt gedekt uit de voorziening rioleringen.
 
In 2025 worden eenmalig diverse onderzoeken en werkzaamheden aan de riolering uitgevoerd. Het gaat om een inmeting van de persleidingen en een betononderzoek aan het bergbezinkbasin Panhuis. Daarnaast worden er nieuwe telemetrieloggers aangeschaft voor het grondwatermeetnet. De totale kosten bedragen € 190.000,-. Om fluctuaties in de rioolheffing te voorkomen worden deze kosten éénmalig gedekt uit de voorziening.

Water

Beleidskader
Het vastgestelde beleidskader is het Omgevingsprogramma Openbare Ruimte 2022-2025 (OPOR 2022-2025).

Financiële consequentie
Naast het regulier onderhoud zoals het maaien en korven van vijvers en sloten worden in 2025 meerdere watergangen en oevers voorzien van nieuwe beschoeiingen of omgevormd tot natuurvriendelijke oevers. Hiervoor wordt in 2025 een raamcontract afgesloten.

Vertaling begroting
Voor het vervangen van beschoeiingen is in 2025 vanuit het meerjareninvesteringsplan €100.000,- opgenomen. 

Voor het dagelijkse onderhoud zijn onderstaande bedragen in de exploitatiebegroting 2025 opgenomen:

• Maaien vijvers en klein onderhoudswerk € 90.420,-; 
•  Baggerwerkzaamheden € 154.727,-.

Groen en speelvoorzieningen/ Bewegen, Ontmoeten, Spelen en Sporten (BOSS)

Beleidskader
Het vastgestelde beleidskader is het Omgevingsprogramma Openbare Ruimte 2022-2025 (OPOR 2022-2025). Dit is uitgewerkt in het BOSS uitvoeringsplan 2023-2030.

Er wordt zoveel mogelijk integraal gewerkt. Investeringen aan het groen en speellocaties vinden zoveel mogelijk gelijktijdig plaats met reconstructies van buurten of met onderhoud aan verhardingen. Uitgangspunt is dat waardevol groen behouden blijft en dat Veenendaal in 2030 groener is dan in 2020.

Ook investeren we in het omvormen en renoveren van speellocaties conform het BOSS-principe (zie OPOR). Er ontstaat op termijn een heel netwerk van verschillende type BOSS-plekken voor verschillende leeftijdscategorieën. Hierbij wordt buurtgericht gewerkt, waarbij iedere woonbuurt om de 7 à 8 jaar aan de beurt komt. De BOSS-locaties worden vervolgens geüpdatet op basis van de veranderende leeftijdsopbouw van een buurt. Bij het opstellen van de buurtplanning is prioriteit gegeven aan buurten met een grote vervangingsopgave van bestaande speelobjecten. In deze buurten worden zowel de speelvoorzieningen als het groen opgeknapt.

Naast bewegen, ontmoeten, spelen en sporten (BOSS) is er bij de buurtaanpak veel aandacht voor vergroening (klimaat), inclusie, duurzaamheid en circulariteit.

Financiële consequentie
De ambities uit het OPOR en het raadsakkoord voor groen- en speelvoorzieningen zijn groot en vragen een flinke investering. Het is de verwachting dat de kapitaallasten (rente en afschrijving) voor groen en speelvoorzieningen geleidelijk toenemen zoals in onderstaande grafiek weergegeven. Vanaf 2035 zullen de kapitaallasten naar verwachting € 1.000.000,- per jaar hoger zijn dan in 2020. 

Figuur 3: visualisatie toename kapitaallasten taakveld Openbaar groen en (openlucht) recreatie

Vertaling begroting 
Om te investeren in kwantitatief en kwalitatief hoogwaardig groen en een gezonde en groene leefomgeving is in het meerjareninvesteringsplan (MIP) in 2025 voor groen een bedrag opgenomen van € 693.053,-.

Voor de vervanging van bomen is € 531.000,- opgenomen.

Voor de vervanging, omvorming en optimalisatie van de speellocaties naar BOSS-locaties is een bedrag van € 560.105,- opgenomen.

Voor het dagelijkse onderhoud zijn in de exploitatiebegroting 2025 beschikbaar:

• Onderhoud groen: € 3.975.329,-;
• Speelvoorzieningen: € 233.147,-;
• Hondenvoorzieningen: € 31.242,-.

Buitensport

In het kader van de heroverweging zijn alle investeringen in de sportvoorzieningen vanaf 2025 een jaar doorgeschoven. Dit zal invloed hebben op de beleving van de gebruikers en zal wellicht incidenteel leiden tot een verstoring van de bedrijfsvoering. Buitensportvoorzieningen worden getoetst aan de landelijk gestelde eisen van NOC*NSF en de verschillende sportbonden. Daar waar voorzieningen niet meer bruikbaar zijn in verband met de eisen vanuit NOC*NSF zullen we actie ondernemen en indien noodzakelijk in 2025 een voorstel aan u voor leggen.

Vertaling begroting
Voor het realiseren van deze werkzaamheden en het aanschaffen van materieel is in 2025 geen budget beschikbaar, In geval zich calamiteiten voordoen wordt een separaat voorstel aan de raad gedaan.

Vastgoed

Het beheer van de kapitaalgoederen is in de afgelopen jaren vastgelegd in de verschillende beheer- en beleidsplannen. Deze plannen worden in de periode 2024/2025 geactualiseerd.

Het onderhoud voor 2025 is gebaseerd op het in 2021 door de raad vastgestelde ‘Integraal duurzaam Vastgoedbeheerplan 2021-2024.

De verduurzaming van het vastgoed willen we laten aansluiten bij de ENV-doelstellingen en de VNG-routekaart maatschappelijk vastgoed.

We hebben de doelstelling om de komende jaren al het gemeentelijk vastgoed te verduurzamen. Dat moet ook leiden tot een beter binnenklimaat. Om hier als gemeente een voorbeeldrol in te tonen, is er een DUMAVA-subsidie aangevraagd waarmee we extra stappen kunnen zetten in de verduurzaming van ons eigen gemeentehuis. Eén van deze stappen is het vervangen van de huidige isolatie op het dak met een beter isolerende variant in combinatie met het plaatsen van extra zonnepanelen. Dit leidt, samen met de renovatie van de gevel van het gemeentehuis die voor 2025/2026 staat gepland, tot een volledig energieneutraal gebouw vanaf 2026. Door het vervangen van de dakisolatie en het plaatsen van extra zonnepanelen te combineren met het gevelproject, kan er werk met werk gemaakt worden en kan de verkregen DUMAVA-subsidie optimaal worden ingezet.

Algemeen
Onze doelstelling voor vastgoed is een goed onderhouden (slank) duurzaam vastgoedbestand, waarmee effectief invulling wordt gegeven aan het accommodatiebeleid van de gemeente en financiële risico’s tot een minimum beperkt blijven. We doen dit tegen zo laag mogelijke tarieven en kostendekkend, hierdoor hebben we de kosten en opbrengsten goed in beeld en sturen we op zo laag mogelijke uitgaven.

Beleidskader 
De werkzaamheden worden overeenkomstig het vastgestelde beleidskader Strategische kaders dynamisch vastgoedmanagement uitgevoerd. Medio 2025 wordt het nieuwe vastgoedbeleidsplan vastgesteld door de raad. Tot dat moment voeren wij ons beheer uit overeenkomstig het vastgoedbeheerplan 2021 – 2024.

Overzicht kwaliteitsniveau 
We houden het vastgoed in stand op kwaliteitsniveau 3 van de NEN 2767. Het publieksgedeelte van het gemeentehuis wordt in standgehouden op kwaliteitsniveau 2 van de NEN 2767. Het vastgoed met een exploitatieperiode korter dan 5 jaar wordt in standgehouden op kwaliteitsniveau 4 van de NEN 2767.

Financiële) consequenties 
Uit het vastgoedbeheerplan volgt een jaarlijks door het college vastgestelde onderhoudsraming en jaarbudget. Dit budget is gebaseerd op dat wat is afgesproken met de raad in het vastgoedbeheerplan 2021-2024. Voor de komende 10 jaar zijn in het vastgoedbeheerplan de geactualiseerde MOP’s, functionele aanpassingen zijnde vervangingsinvesteringen en duurzaamheidsinvesteringen in beeld gebracht. We spreken van functionele aanpassingen als we maatregelen aan het gebouw treffen in het kader van functionaliteit, milieu, duurzaamheid en herhuisvesting. Deze investeringen leiden tot een significante kwaliteitsverbetering en/of levensduurverlenging en/of met de functionele aanpassing waarmee wordt voldaan aan de wet- en regelgeving. Uitgangspunt is dat het gemeentelijke vastgoed voldoet aan het gewenste kwaliteitsniveau en er geen achterstallig onderhoud is.

Vertaling begroting
Voor het jaarlijks regulier groot onderhoud (meerjarenonderhoudsplan MOP) is in 2025 een begroot bedrag noodzakelijk van €1.604.974,- Daarnaast voor vervangingsinvesteringen €442.987,- en duurzaamheidsinvesteringen € 178.000,- Daarnaast wordt een bedrag van €1.170.503,- gedoteerd in de onderhoudsvoorziening gemeentelijke panden voor de uitvoering van het groot planmatige onderhoud (MOP)

Kasgeldlimiet

In 2025 kan afhankelijk van de renteontwikkeling een deel van de financieringsbehoefte gedekt worden met kasgeldleningen. De kasgeldlimiet komt in 2025 uit op ongeveer € 21,25 miljoen (8,5% van het begrotingstotaal van € 250 miljoen). Bij een overschrijding van de kasgeldlimiet dan wel bij een stijgende rente zullen er langlopende geldleningen worden afgesloten. Het gemeentelijk treasury comité (portefeuillehouder financiën, directeur bedrijfsvoering, teamleider financiën en treasurer) neemt hiertoe het initiatief.

Liquiditeitsbehoefte 

De gemeentelijke liquiditeitsbehoefte 2025 wordt weergegeven in de grafiek liquiditeitsplanning. In het eerste kwartaal is er een liquiditeitstekort, voornamelijk doordat veel rente en aflossing van leningen dan betaald moeten worden. Ook vragen de nodige investeringen om financiering. In het tweede kwartaal vermindert het tekort als gevolg van de belastinginkomsten. In het derde kwartaal stabiliseert de situatie door inkomsten uit het btw-compensatiefonds. In het vierde kwartaal wordt een toename van de behoefte aan liquiditeit verwacht door de bekostiging van nieuwe investeringen. Vooral aan het einde van jaar neemt de behoefte toe doordat er dan geen inkomsten uit het gemeentefonds meer zijn, terwijl de betalingen vaak oplopen. De gemeentelijke liquiditeitsbehoefte zal worden ingevuld met kasgeldleningen en langlopende leningen. Deze zijn nog niet verwerkt in bovenstaande grafiek.

Door het meerjareninvesteringsplan (MIP) stijgt de gemeentelijke schuld aanzienlijk. Per 1 januari 2025 wordt een netto schuld verwacht van € 153,7 miljoen.  In 2025 neemt de schuld toe met € 25 miljoen.  In 2026 met € 27,3 miljoen. In 2027 met € 28,1 miljoen en in 2028 met € 43,7 miljoen.  Aan het einde van 2028 komen we dan uit op een schuld van € 277,8 miljoen. 

In de liquiditeitsplanning is rekening gehouden met de financieringsbehoefte voor het nieuwe theater waarbij de aanname voor het investeringsbedrag gebaseerd is op het besluit bij de kadernota hieromtrent. 

Door vertragingen bij de investeringen kan de werkelijke schuldontwikkeling lager uitvallen dan hier opgenomen. 

Voor een beoordeling van de hoogte van de gemeentelijke schuld wordt u verwezen naar de kengetallen die opgenomen zijn in paragraaf A Risicomanagement en weerstandsvermogen.

Renterisiconorm

Veenendaal voldoet aan de renterisiconorm.  Volgens de wet FIDO bedraagt de renterisiconorm minimaal 20% van het begrotingstotaal, wat overeenkomt met een gemiddelde looptijd van de leningenportefeuille van 5 jaar. Omdat recent  leningen zijn afgesloten met een looptijd van 20 jaar wordt ruim voldaan aan deze norm.  De beschikbare ruimte schommelt de komende jaren ruim boven de € 34 miljoen.

Toerekening rente
 In de notitie “Rente” van de commissie BBV is opgenomen dat de paragraaf financiering ook inzicht moet geven in de rentelasten uit externe financiering, het renteresultaat en de wijze van toerekening. Daarom is het verplicht om het volgende renteschema op te nemen.

De rentelasten voor externe financieringen worden begroot op € 2.100.000 (A). De externe rentebaten worden berekend op  € 225.000 (B).

De door te rekenen externe rente bedraagt per saldo € 1.875.000 (A-B=C).

De bouwgronden in exploitatie zijn belast met een rente van 1,5% volgens de voorgeschreven berekeningswijze uit de notitie Grondbeleid van het Besluit Begroting en Verantwoording. Er wordt een bedrag van € 550.000 (D) doorbelast aan de grondexploitatie. De rente die in het kader van projectfinanciering wordt doorbelast bedraagt € 400.000 (E). 
Het saldo door te rekenen externe rente bedraagt dan (C)-(D)-(E)= € 925.000 (G). De rente over reserves en voorzieningen wordt begroot op € 2.000.000 (H). De aan de taakvelden toe te rekenen rente is dan (G)+(H)= € 2.925.000.  

Het in 2024 te hanteren rentepercentage voor de integraal gefinancierde activa bedraagt 1,5 %. Op basis van dit percentage wordt € 2.925.000 (J) toegerekend aan de taakvelden. Op basis hiervan komt resultaat op treasury uit op nihil. 

EMU-saldo cijfers

In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV, art. 20) is vastgelegd dat gemeenten het geraamde EMU-saldo moeten opnemen in de programmabegroting over het vorig begrotingsjaar, het begrotingsjaar jaar en de drie daaropvolgende jaren. 

Het EMU-saldo is het saldo van de inkomsten en uitgaven met derden (dus exclusief afschrijvingen, waarde mutaties, etc.) van de overheid op transactiebasis in een bepaald jaar. Het EMU-saldo geeft aan of er in een bepaald jaar met reële transacties meer geld uitgegeven wordt dan er binnenkomt, of dat er geld overblijft. Het EMU-saldo is daarmee een indicatie voor de ontwikkeling van de liquiditeits- en financiële positie (eigen vermogen en schulden) van de gemeente.

Als gevolg van het MIP wordt er in 2025 en de daaropvolgende jaren op kasbasis veel meer geld uitgegeven dan  er binnenkomt. Het EMU-saldo wordt dan ook overschreden. Voor 2025 worden op dit moment geen sancties verwacht omdat de overschrijding op landelijk niveau geprognosticeerd is op 2,5 %. Dit is lager dan de bekende norm van 3%.  In 2026 en de daaropvolgende jaren is het echter nodig om bij te sturen om een boete te voorkomen. Naar verwachting zal het landelijk EMU-cijfer in 2026 uitkomen op 3,7%.  Bij de kadernota 2026 en begroting 2026 dient dit meegenomen te worden.

Beleidsuitgangspunten

Indexatie 2025
De gemeentelijke heffingen zijn in deze programmabegroting trendmatig met 2,8% verhoogd. De tarieven voor de afvalstoffenheffing, rioolrechten, leges en kosten van lijkbezorging zijn daarvan uitgezonderd. Deze tarieven zijn in afzonderlijke beleidsdocumenten vastgesteld. Hiervoor geldt als uitgangspunt een maximale kostendekkendheid van 100%. 

Uitbesteding werkzaamheden naar Gemeenschappelijk Belastingkantoor Lococensus Tricijn (GBLT)
Op 22 juni 2023 heeft de gemeenteraad besloten om de werkzaamheden in het kader van de lokale heffingen uit te besteden aan GBLT. Hierdoor wordt de heffing en de inning van de volgende belastingen en heffingen vanaf 1 januari 2025 niet meer in Veenendaal uitgevoerd: Onroerende zaakbelastingen (OZB), Rioolheffing, Afvalstoffenheffing, Hondenbelasting, Precariobelasting, Reclamebelasting, Bedrijven Investeringszone Winkelstad Veenendaal en de Toeristenbelasting. De heffingen uit hoofde van Leges, Begraven en Parkeren blijven in beheer bij Gemeente Veenendaal omdat deze heffingen decentraal in de gemeente worden uitgevoerd en niet passen in het heffingproces van GBLT.

Onroerende zaakbelastingen (OZB)
Ons bestendig beleid is dat mutaties als gevolg van een hertaxatie van de waarde van de onroerende zaken geen gevolgen mag hebben voor de belastingopbrengsten (sinds invoering van de Wet WOZ in 1995). Een waardestijging van de onroerende zaken binnen onze gemeente heeft zich in het verleden dan ook altijd vertaald in een evenredige tariefsdaling (en vice versa).

Rioolheffingen
Het tarief voor de rioolheffing is in de raad van 25 november 2021 vastgesteld in het Omgevingsprogramma Openbare Ruimte 2022-2026 (OPOR) voorgesteld. Bestendig beleid is een kostendekkende rioolheffing waarvan 50% van de kosten wordt verhaald via het aansluitrecht en 50% via het afvoerrecht. Afwijkingen op het OPOR zijn het gevolg van het uitgangspunt dat de rioolheffing kostendekkend moet zijn.

Afvalstoffenheffing
Het uitgangspunt van het huidige beleid is erop gericht 100% van de inzamelings- en verwerkingskosten van het afval in de tarieven te verdisconteren. Per 1 januari 2016 is de gemeente overgeschakeld naar Diftar op basis van volume-frequentie.

Hondenbelasting
Er wordt voor het houden van een hond een tarief in rekening gebracht. Indien er sprake is van meer dan 1 hond geldt een hoger tarief voor deze meerdere honden. Tevens is er sprake van een kennel tarief.

Leges
De leges worden in verschillende groepen gepresenteerd. De leges worden als inkomsten op de taakvelden waar ze betrekking op hebben verantwoord. De meest omvangrijke post in de leges betreft de leges omgevingsvergunning. Per 1 januari 2025 zijn de Omgevingswet en de Wet Kwaliteitsborging Bouwen ingevoerd. 

Precariobelasting
Deze precariobelasting is een heffing voor gebruik van de gemeentegronden. Deze precariobelasting wordt geheven indien er sprake is van terrassen en standplaatsen. Tarieven zijn per m2 en/of per jaar.

Reclamebelasting
Reclamebelasting is een belasting op openbare aankondigingen zichtbaar vanaf de openbare weg, bijvoorbeeld logo's, stickers, gevelreclame, lichtbakken en uithangborden. Ondernemers op alle bedrijventerreinen in Veenendaal betalen reclameheffing aan de gemeente. De opbrengst (na verrekening van de perceptiekosten) wordt naar rato verdeeld over de coöperatieve verenigingen Bedrijventerreinen. Kwijtschelding voor reclamebelasting is niet mogelijk.

Bedrijven Investeringszone Winkelstad Veenendaal
In september 2022 heeft de gemeenteraad ingestemd met de invoering van de aangepaste verordeningen voor de Bedrijven Investerings Zone (BIZ) Winkelstad Veenendaal. De BIZ Winkelstad Veenendaal is van toepassing in het zogenoemde Kernwinkelgebied en omgeving en beoogd gezamenlijke investeringen ter verbetering van de kwaliteit van de bedrijfsomgeving te financieren. De BIZ is een bestemmingsheffing die eigenaren en gebruikers betalen. Onder verrekening van de perceptiekosten wordt de bate uitbetaald aan de stichting BIZ Winkelstad Veenendaal. Er is sprake van tariefdifferentiatie (verderop toegelicht).

Toeristenbelasting
Niet-inwoners van de gemeente, die betaald overnachten in Veenendaal, betalen toeristenbelasting. De doelstelling is dat de kosten van gemeentelijke voorzieningen worden omgeslagen naar personen die er wel gebruik van maken, maar niet in de gemeente wonen.

Parkeerbelasting
Op basis van artikel 225 Gemeentewet heft de gemeente in het kader van parkeerregulering parkeerbelastingen. Er worden twee belastingen geheven:
•    De parkeerbelasting voor een plek en een bepaalde tijdsperiode, waarvoor parkeerautomaten zijn geplaatst.
•    De parkeerbelasting voor een door de gemeente verstrekte parkeervergunning.
De gemeente kan hiermee op efficiënte en financieel verantwoorde wijze het parkeerbeleid realiseren.

 Tarieven gemeentelijke heffingen

Onroerendezaakbelastingen (OZB)
Wij voeren voor de OZB een trendmatige verhoging van 2,8% bovenop de verhoging van 10% door zoals besloten in de raadsvergadering van 9 juli 2024 bij de behandeling van de kadernota. Alle onroerende zaken in Veenendaal worden gedurende 2024 opnieuw gewaardeerd naar peildatum 1 januari 2024. De nieuwe waarde geldt voor het belastingjaar 2025. De waardeontwikkelingen van de woningen in onze gemeente tussen de peildatum 1 januari 2023 en 1 januari 2024 is bij het opmaken van de begroting ingeschat op een stijging van 1,8%. De inschatting van de waardestijging van de niet-woningen in dezelfde periode is ingeschat op 3,15%. Mogelijk leidt voortschrijdend inzicht van de uitgevoerde taxaties nog tot verandering en aanpassing van de hieronder genoemde tarieven voor 2025.

De waardestijging of -daling neutraliseren we in de tarieven, zodat we de totaalopbrengst halen conform de trendmatige stijging als hierboven benoemd. Dit betekent voor de tarieven de onderstaande extra aanpassing naast de trendmatige verhoging. De WOZ waardebepaling wordt sinds 2022 gebaseerd op vierkante meters. Op basis van de inzichten in de taxaties op het moment van opstellen van deze programmabegroting zijn de tarieven voor 2025 als volgt:

Rioolheffing
Met de rioolheffing worden kosten verhaald om collectieve maatregelen te treffen die de gemeente noodzakelijk acht voor een doelmatig werkende riolering en overige maatregelen ten aanzien van grond- en of hemelwater. Er wordt daarbij onderscheid gemaakt tussen aansluitrechten, die doorgaans worden geheven van de eigenaren van de aangesloten eigendommen en afvoerrechten, die uitsluitend kunnen worden geheven van de gebruikers van die eigendommen.
In het Omgevingsprogramma Openbare Ruimte 2022-2026 (OPOR) dat is vastgesteld op 25 november 2021 is de ambitie vastgelegd om de tarieven van rioolheffing zo laag mogelijk te houden. Omdat er sprake is van stijging van kosten kunnen de uitgangspunten zoals opgenomen in de OPOR niet gehandhaafd worden en moeten we op basis van de wens om 100% kostendekkendheid te realiseren de tarieven sterker verhogen dan alleen de indexatie. Daar staat tegenover dat de voorziening van Rioolheffing de komende jaren de ruimte biedt om tarief egalisatie toe te passen. In 2026 wordt er een nieuw OPOR opgesteld.
Het tarief van 2024 wordt verhoogd met een bedrag van € 3,64 door de toepassing van indexatie. Het gemiddelde tarief 2025 zou daarmee uitkomen op € 133,80. Als gevolg van prijsstijgingen, hogere rekenrente en stijging van toegerekende lasten vanuit andere taakvelden dan aangehouden in de OPOR, is het nodig om de komende jaren een tariefstijging toe te passen van € 57,15. Deze stijging kan voor € 22,95 gedekt worden door een onttrekking aan de voorziening. Het gemiddelde tarief komt daarmee op € 168,00. Het gemiddelde tarief stijgt daarmee met € 37,84. 

De stijging van het gemiddelde tarief naar € 168,00 betekent een verhoging van 29,1% ten opzichte van 2024. Deze bestaat uit 2,8%  indexatie en 26,3% autonome verhoging onder verrekening van de inzet van de voorziening. Ter vergelijk: het landelijke gemiddelde van de rioolheffing voor een meerpersoonshuishouden met een woning bedroeg in 2024 € 215. In 2024 was het gemiddelde tarief voor bedrijven bij een verbruik van 500 m3 € 413. 

Onderstaand treft u de tarief ontwikkeling voor de rioolheffing in de afgelopen jaren en de tarieven voor 2025.

Afvalstoffenheffing
Het huishoudelijk afval wordt verwerkt via Afvalverwijdering Utrecht (AVU). De AVU is een gemeenschappelijke regeling van alle Utrechtse gemeenten. De afvalinzameling wordt gedaan door ACV, een NV van de gemeenten Ede, Wageningen, Renkum, Scherpenzeel, Renswoude en Veenendaal. De tarieven voor 2025 zijn gebaseerd op het in 2016 ingevoerde systeem van betalen per keer voor restafval (Diftar) ter bevordering van hergebruik van grondstoffen. In september 2021 besloot de raad over het beleidsplan huishoudelijk afval 2022-2025. De gevolgen van de hierin voorgestelde wijzigingen zijn opgenomen.
Voor 2025 zijn zowel de variabele tarieven voor de afvalstoffenheffing (tarief per aanbieding) als het basisbedrag gelijk gebleven aan 2024. Door toepassing van de indexatie is als gevolg van de gewenste maximale kostendekkendheid van 100% een aanvullende tariefcorrectie van € 2,80 nodig. In 2023 is besloten tot een verruiming van de normen voor de kwijtschelding waardoor vanaf dat jaar hogere lasten ontstaan. In 2024 hebben we het vaste tarief met € 28,21 euro verlaagd en hiervoor dekking uit de reserve Afval aangewend omdat de reserve dit toelaat. Ook in 2025 wordt een substantieel bedrag vanuit de reserve Afval aangewend om opnieuw tariefegalisatie te realiseren. Per huishouden wordt hier € 38,01 voor gehanteerd. Onderstaand treft u een cijfermatige toelichting van de tariefontwikkeling 2024-2025.

Het vaste tarief van 2025 komt opnieuw uit op € 250,00. In onderstaande tabel treft u de opbouw van het tarief.

Onderstaand treft u een specificatie van de tarieven van de afgelopen jaren. 
De kosten voor ledigingen en stortingen worden alleen geïndexeerd. Veenendaal komt daarmee in 2025 uit op gemiddeld € 325 voor een huishouden inclusief het variabele deel op basis van 8 ledigingen van een grote container. 

Hondenbelasting
Wij hebben voor de hondenbelasting een verhoging van 10% opgenomen op basis van de in de kadernota vastgestelde verhoging. De tarieven voor 2025 zijn als volgt:

Leges
De gemeente brengt voor producten van burgerzaken en vergunningen leges in rekening bij de aanvrager. In deze programmabegroting wordt hierop een trendmatige verhoging doorgevoerd van 2,8%. Randvoorwaarde daarbij is dat de legesopbrengsten maximaal 100% kostendekkend mogen zijn. 

Precariobelastingen
Voor precariobelastingen is een trendmatige verhoging van 2,8% opgenomen. De precariobelasting op kabels en leidingen is wettelijk met ingang van 2022 vervallen. In oktober 2024 heeft het college van burgemeester en wethouders besloten tot aanpassing van de precariobelasting. Meerdere belastingen die in de praktijk niet geheven konden worden als gevolg van onduidelijke heffingsgrondslagen zijn vervallen. De precariobelasting die van toepassing is op bijvoorbeeld terrassen en standplaatsen is aangepast met het oog op een goede overgang naar GBLT.

Reclamebelasting
In deze programmabegroting hebben wij voor de reclamebelasting in overleg met de Bedrijvenkring Ondernemend Veenendaal een verhoging van 2,8% opgenomen. De reclamebelasting heeft alleen betrekking op de bedrijventerreinen. 

BIZ-heffing
In de vergadering van uw raad op 15 september 2022 is de vernieuwde BIZ verordening vastgesteld. In de verordening is de indexatie en de tarieven van de komende 5 jaar opgenomen. Deze zijn als volgt vastgesteld:

Toeristenbelasting
In deze programmabegroting 2025 hebben wij conform de besluitvorming bij de behandeling van de kadernota de toeristenbelasting verhoogd naar € 2,70 en komt daarmee boven het landelijke gemiddelde te liggen. Het landelijk gemiddelde van 2024 was € 2,34. Toeristenbelasting wordt geheven voor betaalde overnachtingen door niet-ingezetenen.

Parkeerbelasting
De gemeenteraad heeft in het najaar van 2024 de parkeertarieven van 2025 vastgesteld.

Tarieven Begraven en Rouwcentrum Munnikenhof
De tarieven voor begraven mogen maximaal 100% kostendekkend zijn. De tarieven voor begraven en het Rouwcentrum Munnikenhof 2025 zijn alleen met de indexatie van 2,8% verhoogd. 

Overzicht inkomsten lokale heffingen
Onderstaand een overzicht van de opbrengsten van de belangrijkste gemeentelijke belastingen. 

Overzicht belangrijkste tarieven 

Vergelijking woonlasten met andere gemeenten
Jaarlijks brengt het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (Coelo) een atlas uit waarin de lokale lasten van de belastingen van gemeenten, provincies en waterschappen zijn opgenomen. Zo heeft Coelo jaarlijks de tabel opgenomen “Woonlasten per gemeente”. In deze tabel zijn ca 350 gemeenten opgenomen. De woonlasten die Coelo vergelijkt, bestaan uit OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing. Deze zijn gebaseerd op meerpersoonshuishouden met een eigen woning met een gemiddelde waarde. 

Om u een beeld te geven van Veenendaal in relatie tot andere gemeenten hebben wij onderstaande tabel opgenomen. Gemeente Veenendaal is voor 2025 uitgekomen op € 851. Ten opzichte van 2024 een stijging van € 72 welke veroorzaakt wordt door de verhoging van de OZB en de rioolheffing. De top tien met de laagste woonlasten van 2024 treft u in de tabel onder deze alinea. De uitkomsten van 2025 zijn nog niet bekend. Ter vergelijking: in de gemeente met de hoogste woonlasten in 2024 bedragen de lasten voor een meerpersoonshuishouden € 1.988. Het landelijke gemiddelde van de woonlasten voor een meerpersoonshuishouden bedroeg in 2024 € 994. Veenendaal blijft in 2025 onder het landelijk gemiddelde van 2024. Voor een uitgebreide woonlastenvergelijking verwijzen wij naar www.coelo.nl.

Gemeentelijke belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk in de provincie of gemeenten zich verhoudt ten opzichte van het landelijke gemiddelde. Het is verplicht hiervan een kengetal op te nemen in de begroting. Dit kengetal is gebaseerd op de COELO rapportage 2024 en (de berekening hiervan) staat hieronder vermeld.  

Kostendekking gemeentelijke heffingen
Voor onderstaande leges en rechten geldt, op basis van artikel 229b van de Gemeentewet, dat de geraamde baten niet hoger mogen zijn dan de geraamde lasten, met andere woorden de tarieven mogen maximaal 100% kostendekkend zijn. Het betreft  in de gemeente Veenendaal de afvalstoffenheffing, rioolheffingen, leges en de lijkbezorgingsrechten.

Invordering
Het invorderingsbeleid heeft betrekking op het innen van de lokale heffingen. Als gevolg van de overgang van de heffing en inning van de belasting per 1 januari 2025 naar GBLT veranderen de betaalmogelijkheden enigszins. Er zijn vanaf 1 januari de volgende betaalwijzen:
•    Betaling door middel van automatische incasso in 10 gelijke termijnen; 
•    Betaling ineens na 2 maanden.
Wanneer (een gedeelte van) de belastingaanslag niet is betaald, wordt na het verstrijken van de laatste vervaltermijn een aanmaning verstuurd aan de belastingplichtige. Wanneer ook hier niet op wordt betaald, volgt een dwangbevel. 

Kwijtschelding

De mogelijkheid voor de gemeente om kwijtschelding van belastingen te verlenen is geregeld in artikel 255 van de Gemeentewet. Hoofdregel daarbij is dat gemeenten het kwijtscheldingsbeleid van de rijksoverheid volgen, zoals geregeld in de Uitvoeringsregeling. Indien de gemeente niets regelt, geldt deze ministeriële regeling automatisch ook voor de gemeentelijke belastingen. Kwijtschelding is ook van toepassing op natuurlijke personen die een bedrijf of zelfstandig een beroep uitoefenen. Naast de ministeriële regeling heeft iedere gemeente in Nederland de mogelijkheid om middels de kwijtscheldingsverordening een verruiming van de vermogenstoets mogelijk te maken.

Gemeente Veenendaal maakt sinds 2010 gebruik van de geautomatiseerde toetsing van het recht op kwijtschelding die beoogt de administratieve lasten voor de burger en de gemeente te verlagen, de afhandelingstermijnen van de kwijtscheldingsverzoeken te verkorten en het gebruik van inkomensondersteunende regelingen te bevorderen via het Inlichtingenbureau (IB). Dit bureau toetst voor de gemeente of een burger voor automatische kwijtschelding in aanmerking komt. 

De afgelopen jaren is een stijging van de aantallen kwijtscheldingen zichtbaar. Deze toename vertaalt zich direct naar hogere lasten. Kwijtschelding wordt verleend voor hondenbelasting (eerste hond), afvalstoffenheffing en rioolheffing. De toegenomen lasten worden in de tariefberekening van afvalstoffenheffing en rioolheffing opgenomen en werken door in de tariefstijging van deze heffingen. Door het vaststellen van de kwijtscheldingsverordening is er in 2023 ook sprake van een substantiële stijging.