Programma 2: Economie, Werk en Ontwikkeling

Omschrijving (toelichting)

I. Economische ontwikkeling en werkgelegenheid 

Intensivering bedrijventerreinen
Bedrijven die uitbreidingswensen hebben kunnen wij in onze gemeente geen nieuw bedrijfsterrein aanbieden en we moeten , om deze bedrijven voor onze gemeente te behouden, kijken naar intensiveringsmogelijkheden. Veelal zijn er mogelijkheden om op de grond of in de lucht uit te breiden. We hebben met diverse bedrijven de mogelijkheden bekeken en hierover geadviseerd. Een aantal keren is hier de Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht (OMU) bij betrokken geweest. OMU kan eventueel  een financieringsmogelijkheid aanbieden wanneer het bedrijf zelf de investering niet rond kan krijgen.  Uiteindelijk is geen gebruik gemaakt van de financieringsmogelijkheden van de OMU en zijn de bedrijven zelfstandig in staat gebleken hun intensivering te realiseren.  We hebben waar mogelijk een faciliterende rol gespeeld in de ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden. 

Duurzaam ondernemen en circulaire economie
De gemeente heeft in 2024 via eerdere werkgroepen en programma’s energieneutraal en duurzaam ondernemen bevorderd. Dit wordt de komende jaren voortgezet. Vanuit het Innovatiefonds, dat eind 2024 is opgeheven, zijn bijdragen verstrekt aan Bedrijvenkring Ondernemend Veenendaal (BOV) voor een drietal projecten waaronder een verduurzamingsproject op de Compagnie en de realisatie van een Energie Management Systeem voor het bedrijfsleven. 
Op de uitvoering van de Energiebesparingsplicht en de maatregelen die Veenendaalse bedrijven hiervoor moeten nemen, wordt toezicht gehouden door de Omgevingsdienst Utrecht (ODRU). Met de ODRU is een structureel kwartaaloverleg om de resultaten van de ODRU te bespreken en hierop te acteren.
De inzet voor label C heeft geresulteerd in een percentage van meer dan 90% van de kantoren in Veenendaal die voldoet aan label C. Om dit percentage nog hoger te krijgen wordt samengewerkt met de ODRU en de BOV.

Circulaire Economie
We hebben deelgenomen aan de Versnellingskamer van het Living Lab (Regio Foodvalley) en de lokale projectgroep Circulair Veenendaal. Het lokale programmaplan is momenteel in de conceptfase. Het regionale Living Lab bestaat al veel langer en de vorderingen lopen op schema. De doelstellingen zijn vrijwel allemaal gerealiseerd en de  Communities of practice komen op regelmatige basis bijeen voor de thema's Circulaire bouw, Industrie,  Circulaire Voedselketens en Waterstof. Spin offs worden verder uitgewerkt in Circulair Beton, Teelt en inzet Biobased materialen,  Opdrachtgevers in circulaire bouw (woningcorporaties), Voedselverspilling in de horeca en een Vulpunt voor vrachtwagens op waterstof. Zowel bedrijven, overheid en scholen zijn hierbij betrokken en ook de Regio Foodvalley (Strategische agenda), beide provincies, scholen in het betonakkoord en er is een global goals scan voor bedrijven. Regelmatig komen ook de ambtenaren uit de regio, die zich bezig houden met circulariteit, samen om good practises uit te wisselen.

Netcongestie
Voor bedrijventerrein Nijverkamp is een werkgroep Netcongestie actief om samen met ondernemers en de provincie te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om netcongestie voor bedrijven te beheersen. Er zijn stappen gemaakt om te komen tot een energy hub op bedrijventerrein Nijverkamp.  
Ook is er een werkgroep Proeftuin Nijverkamp gestart. Zij onderzoeken welke mogelijkheden er zijn op Nijverkamp om alternatieve energievormen in te zetten voor de bedrijven op bedrijventerrein Nijverkamp. 

Starters en ondernemersdienstverlening
In 2024 is een startersevent georganiseerd in samenwerking met de gemeenten Renswoude en Rhenen. Daarnaast is er geïnvesteerd in de communicatie rondom de promotie en profilering van het startersevent. Binnen deze activiteiten is ook de doelgroep ZZP meegenomen. In 2024 is ook een inventarisatie gemaakt van het speelveld en de gevolgen van het toenemend aantal ZZP’ers, waaruit aanbevelingen zijn gekomen. Voor het project Verbeteren Ondernemersdienstverlening is in 2024 een interne uitvraag gedaan onder medewerkers die zich bezig houden met dienstverlening aan ondernemers. Daarnaast  heeft een externe uitvraag onder ondernemers plaatsgevonden. Hiermee is kwantitatieve en kwalitatieve input opgehaald over de huidige ondernemersdienstverlening.  Daarmee is de eerste fase van het project Verbeteren Ondernemersdienstverlening afgerond.

Werkgelegenheid
Tekorten aan voldoende en gekwalificeerd personeel, naast een tekort aan bedrijfsruimte, werken belemmerend op economische groei. Het blijft lastig om dit te kwantificeren maar het blijft een aandachtspunt. De werkgelegenheidscijfers over 2024 laten zien dat er een groei is in het aantal arbeidsplaatsen van 34.496 (2023) naar 34.673 (2024). Een groei van 0,5%. De groei is voornamelijk in de sectoren bouwnijverheid en gezondheids- en welzijnszorg. We zien een daling in arbeidsplaatsen in de sector Industrie. De Regio Foodvalley blijft één van de landelijke regio’s waar het tekort aan arbeidskrachten het grootst is. We hebben regionaal geïnvesteerd in het ontwikkelen en organiseren van projecten om de aansluiting tussen vraag en aanbod van personeel en ondernemers te verbeteren. Er is ook meer inzet gepleegd op het inzichtelijk maken van het zogenaamde onbenutte arbeidspotentieel. Veenendaal profileerde zich in de regio als ICT-gemeente. 
 
Vitale Binnenstad
De binnenstad is voortdurend in beweging. Veel dingen gaan goed. Tegelijkertijd blijft het voor ondernemers in de binnenstad een uitdagende tijd. Er zijn zorgen over de alsmaar stijgende kosten voor ondernemers waarvan lang niet alle kosten doorberekend kunnen worden aan de klanten. Een aantal ondernemers heeft het afgelopen jaar helaas de deuren moeten sluiten. Tegelijkertijd zijn er ook weer nieuwe bedrijven in de binnenstad gestart. Onder deze nieuwe bedrijven zitten ook relatief veel niet-winkels. Dat past binnen de ambitie van een complete binnenstad waar een divers pallet aan functies samen op een goede manier met elkaar functioneren.  Waar de leegstand in onze binnenstad de afgelopen jaren fors is teruggelopen zagen we de leegstand in de tweede helft van 2023 al iets oplopen en ook in 2024 is de leegstand weer iets verder opgelopen. Bezoekers wisten de binnenstad het afgelopen jaar gelukkig nog goed te vinden en over het algemeen zijn de omzetten ook nog goed. Samen met onze belanghebbenden in de binnenstad geven we uitvoering aan het door de raad vastgestelde programmaplan Vitale Binnenstad. Verschillende projecten zijn uitgevoerd om onze binnenstad meer vitaal te maken. Meer informatie over de binnenstad is te lezen onder het doel ‘uitvoering van het programma Vitale Binnenstad’ (I.f.1.).  
 
Digitalisering
Gemeente Veenendaal neemt deel aan de Regio Deal Foodvalley via ICT Campus. De bijdrage van ICT Campus binnen de regio deal is voornamelijk op het gebied van cross-over innovaties tussen agri-food en ICT. Met enkele partners binnen ICT Campus is gewerkt aan de bouw van een dataplatform voor het meten van stikstofemissie binnen stallen. Een novum. De betrouwbaarheid van de data wordt verzorgd door de Wageningen Universiteit. Er is nauw samengewerkt met boeren en LTO, zodat er draagvlak en vertrouwen is vanuit de gebruikers en primaire belanghebbenden van een dergelijk platform. Het dataplatform vormt de basis voor verdere innovatie gericht op de reductie van stikstofemissies. Mede daarom is gestart met een grotere groep aan belanghebbenden binnen de Regio Foodvalley en daarbuiten en ook het Rijk,  om vervolgens te kijken naar de manier waarop het dataplatform opgeschaald kan worden.
Naast deze belangrijke innovatie, is er ook aandacht geweest voor het versterken van de ICT-bedrijven in Veenendaal in hun vraag naar menselijk kapitaal. Hier is er voornamelijk gekeken naar de kleinere bedrijven die een behoefte hebben om een strategische personeelsplanning te maken. De aandacht voor de Human Capital Agenda in ICT (HCA-ICT) is ook vertaald naar een aanbieding naar het Rijk. ICT Campus (Veenendaal) heeft samen met U-Tech community (regio Utrecht), onder regie van provincie Utrecht) ingezet op een provinciale aanpak voor de HCA-ICT. Deze aanpak maakt onderdeel uit van de Rijksaanpak om in 2030 te streven naar één miljoen banen in de ICT.

Omschrijving (toelichting)

II. Recreatie en toerisme 

Uitvoering actieplan visie Recreatie en Toerisme
Op 21 maart 2024 heeft de raad de Visie Recreatie en Toerisme 2024-2028 vastgesteld. De ambities uit de visie zijn in 2024 uitgewerkt in concrete projecten. Tijdens de behandeling van de kadernota op 9 juli 2024 heeft de raad besloten om vanaf 2026 structureel € 56.000,- te bezuinigen op het uitvoeringsbudget voor recreatie en toerisme. Door deze bezuiniging is vanaf 2026 vrijwel geen uitvoeringsbudget meer beschikbaar voor de uitvoering van de visie. Wij hebben er daarom voor gekozen om geen uitgebreid uitvoeringsplan op te stellen voor de gehele looptijd van het beleid. Voor 2024 en 2025 is wel nog voldoende budget beschikbaar. Op 3 december 2024 is de raad op detailniveau geïnformeerd over de uitvoering van het beleid door middel van een raadsinformatiebrief. Een paar voorbeelden van projecten die zijn uitgevoerd in 2024 zijn: starten met de inrichting van een ontdekcentrum Kwintelooijen, opzetten van een campagne om de Grebbelinie op de kaart te zetten, realisatie van een digitale stadswandeling in het centrum van Veenendaal met Jaap Pilon en de uitbreiding van de website Dit is Veenendaal met toeristische content. 

Evenementenbeleid
Na een uitvoerig participatietraject is voor de jaren 2024 en volgend daarna nieuw beleid opgesteld met daarin onder andere aandacht voor duurzaamheid en gezondheid, locaties, veiligheid, geluidsnormen en levendigheid. Het is van belang om een goede balans te vinden tussen de levendigheid van de stad en het voorkomen van overlast. Dit doen we onder andere door het stellen van duidelijke kaders, het vroegtijdig betrekken van omwonenden en het borgen van de veiligheid van inwoners tijdens evenementen. Het nieuwe evenementenbeleid is in juni 2024 door de raad vastgesteld en hier wordt de komende jaren uitvoering aan gegeven. 
In de nog lopende projecten en ontwikkelingen zoals de herinrichting Stadspark/evenemententerrein, de uitvoering nieuwbouw Theater Lampegiet en de upgrade van de Markt wordt ook aandacht besteed aan ruimte en voorzieningen voor evenementen. 

Omschrijving (toelichting)

Excel-tabel

Omschrijving (toelichting)

Bedrijfsloket en -regelingen: voordeel € 44.000
Binnen het taakveld Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen is het resultaat ultimo 2024 € 44.000. Dit wordt veroorzaakt door kleine afwijkingen (lagere lasten) op  diverse onderdelen, zoals  (o.a. Markten, Innovatiefonds en Ondernemersfonds).

Economische ontwikkeling: voordeel € 209.000
Op het taakveld Economische ontwikkeling is het resultaat ultimo 2024 afgerond € 209.000 voordelig. 

Programma 3e Fase ICT Campus (voordeel € 57.000) 
Van het budget voor het programma ICT Campus fase 3 resteert € 57.000. Deze middelen zijn voor meerjarig gebruik beschikbaar gesteld.  Voorgesteld wordt dit resterende budget  in 2025 opnieuw beschikbaar te stellen.

Economische ontwikkeling (voordeel € 201.000, resultaatbestemming € 67.000)
Er is sprake van een voordelig resultaat van € 201.000. Dit komt onder andere doordat voor het marketing en promotieplan  € 20.000 vanuit 2023 was overgeheveld naar 2024. De kosten hiervan zijn echter nog in 2023 betaald en dit is per abuis niet eerder gecorrigeerd. Verder is gebleken dat in 2024 geen gebruik meer is gemaakt van het Van Kreelfonds.
Tevens is deels sprake van middelen die voor meerjarig gebruik beschikbaar zijn gesteld. Voorgesteld wordt om het restant van deze middelen a  € 67.000 middels een resultaatbestemming beschikbaar te stellen in 2025 ten behoeve van onder andere het actualiseren van beleid en het continueren van een aantal projecten. 

Vitale Binnenstad (nadeel € 16.000, correctie via meerjarige middelen)
Op het totale budget (inkomsten en uitgaven) van het programma Vitale Binnenstad is een overschrijding (over jaarschijf 2024) van het budget van € 16.000. De werkelijke kosten die nog in 2024 plaats hebben gevonden bleken iets hoger dan ten tijde van de derde bestuursrapportage ingeschat. Bij de derde bestuursrapportage zijn deze programmagelden -die voor de looptijd van het programma beschikbaar zijn gesteld-, op basis van een inschatting van de resterende kosten in 2024, overgeheveld naar 2025. In deze jaarstukken is de € 16.000 gecorrigeerd via de reserve meerjarig middelen, zodat het totale beschikbare budget voor dit programma ongewijzigd blijft.

Economische promotie: voordeel € 114.000
Binnen het taakveld economische promotie is het resultaat ultimo 2024  € 114.000 voordelig.  Dit komt voort uit lagere lasten op het onderdeel evenementenbeleid en hogere baten op de onderdelen Promotie en Toeristenbelasting.

Toeristenbelasting (voordeel € 29.000):
Op het onderdeel Toeristenbelasting is een voordeel ontstaan van € 29.000. De aanslagen worden achteraf, in het volgende boekjaar opgelegd. Er was rekening gehouden met een opbrengst over 2023 van afgerond  € 114.000, maar op basis van de ontvangen data vanuit de diverse hotels etc. is uiteindelijk voor een bedrag van afgerond € 143.000 aan aanslagen opgelegd.

Promotie (voordeel € 20.000, resultaatbestemming)
Het betreft de bijdragen van de partners van het merk Veenendaal. Bij het innen van deze bijdragen is vertraging ontstaan (november in plaats van juli). Hierdoor konden deze middelen niet meer worden ingezet ten behoeve van stadspromotie activiteiten in 2024. het betreft hier dus de bijdrage van derden: de gemeente is in dit geval de penningmeester en beheert de kas van #ditisveenendaal (netwerkorganisatie). Voorgesteld wordt deze middelen middels een resultaatbestemming beschikbaar te stellen in 2025 ten behoeve van marketing en branding projecten. 

Evenementenbeleid (voordeel € 67.000)
Het bestuur van Veenendaal on Ice (VOI) heeft in 2023 te kennen gegeven het evenement vanaf 2024 niet meer zelf te willen organiseren, maar wel alle medewerking te willen verlenen in het oprichten van een nieuw bestuur/nieuwe organisatie.
Helaas is men er in 2024 niet in geslaagd een nieuw bestuur te vinden, dan wel een nieuwe organisator voor de ijsbaan te vinden.

Overige verschillen: nadeel € 25.000

Excel-tabel

Omschrijving (toelichting)

Reservemutaties

Toevoeging aan de reserves nadeel € 41.500 en storting in de reserve  nadeel € 28.900. 
In lijn met eerdere besluitvorming zijn de volgende toevoegingen aan de reserves, die afwijken van de begroting, verwerkt: -    

•  Een storting van € 56.700 in de bestemmingsreserve meerjarige middelen van het  resterende budget in 2023 van het budget ICT Campus Fase 3
•  Een lagere storting van € 16.200 vanwege het project Vitale binnenstad.
•  In de begroting is abusievelijk een storting en onttrekking begroot vanwege de egalisatiereserve Rembrandtcollege per saldo € 0. De negatieve storting ad € 22.700 en storting ad € 6.200 van totaal saldo € 28.900 is op het programma 3 begroot en de onttrekking van totaal € 28.900 op programma 2, dit resulteert in een afwijking op de reserve in deze programma’s.  

Excel-tabel