Programma 2: Economie, Werk en Ontwikkeling

Thema I – Economische ontwikkeling en werkgelegenheid

Werkgelegenheid
Voor 2022 was de verwachting dat eventuele naweeën van de coronacrisis (veroorzaakt door bijvoorbeeld het afbouwen van diverse steunmaatregelen) alsook de oorlog in Oekraïne van invloed konden zijn op de lokale en regionale werkgelegenheid en de werkloosheidscijfers. De beschikbare PAR-cijfers over 2022 laten echter een ander beeld zien. De werkgelegenheid in Veenendaal is in 2022 met 4,6% gestegen ten opzichte van 2021. Ook het aantal faillissementen bleef lager dan gemiddeld. Het beëindigen van de landelijke steunmaatregelen eind 2021, waar ook Veenendaalse ondernemers gebruik van hebben gemaakt, bleek daarmee minder invloed te hebben dan verwacht, maar de onzekerheid hierover op middellange termijn blijft. Voor bepaalde sectoren kan deze, in combinatie met de hoge energieprijzen en inflatie, nog negatieve effecten hebben.

Uit de cijfers van het UWV blijkt dat het aantal werkloosheidsuitkeringen (WW) in de regio Foodvalley over het hele jaar 2022 met 23% is gedaald. De huidige economische vooruitzichten zijn daarmee nog niet terug te zien in de WW-ontwikkeling. Dit hangt samen met de krapte op de arbeidsmarkt die naar verwachting aanhoudt in 2023. Voortdurend aandachtspunt in onze arbeidsmarktregio Foodvalley, net als in andere regio’s, is het realiseren van een goede aansluiting tussen vacatures en beschikbare kandidaten. Enerzijds zetten we in op de flexibiliteit van werkgevers om functieprofielen aan te passen, en vervolgens matchen we deze aan kandidaten die hier in grote mate aan kunnen voldoen. In de regio zijn verschillende projecten geïnitieerd en uitgevoerd om deze aansluiting te verbeteren en te versterken, waarbij ook nieuwe groepen inwoners worden benaderd. Bij dit laatste gaat het in grote mate om het zogenaamde onbenutte arbeidspotentieel.

Ondernemers en Vitale Binnenstad
Samen met onze stakeholders in de binnenstad geven we uitvoering aan het door de raad vastgestelde programmaplan Vitale Binnenstad. Verschillende projecten zijn opgestart en uitgevoerd om onze binnenstad meer compleet en comfortabel te maken. Op onder andere het Scheepjeshofplein en Raadshuisplein hebben we concrete aanpassingen gedaan om deze pleinen te vergroenen en te verlevendigen. Voor de Tuinstraat is een visie vastgesteld om deze straat te transformeren van een distributiestraat naar een aantrekkelijke stadsstraat waar gewoond wordt. Wat betreft Theater Lampegiet hebben we verder gewerkt aan de planvorming voor een nieuwe Lampegiet en Duivenweide. Ondernemers en eigenaren hebben in grote meerderheid voor de verlenging van de bedrijveninvesteringszone (BIZ) Winkelstad gestemd. Hiermee wordt de samenwerking in de binnenstad voorgezet en met de beschikbaar gestelde middelen kunnen ook diverse plannen en projecten door Winkelstad worden uitgevoerd. In 2022 is het aantal bedrijfssluitingen beperkt gebleven terwijl er wel een heel aantal nieuwe ondernemingen zijn gestart. De leegstand in de binnenstad is hiermee verder afgenomen.

Hoewel de binnenstad een relatief goed jaar achter de rug heeft zijn er ook (nieuwe) zorgen: de energiecrisis heeft de energierekening van ondernemers in de laatste maanden van 2022 doen oplopen, terwijl de bezoekers als gevolg van diezelfde crisis en hogere inflatiecijfers, minder te besteden hebben. 

Regiodeal
De gemeente levert een bijdrage aan de regiodeal via de ICT Campus. Deze bijdrage is bedoeld voor de ICT-ondersteuning van de regiodeal en in het bijzonder voor de sporen 1 en 2, respectievelijk transitie in de landbouw en gezonde voeding. Bij het beschrijven van de inhoudelijke werkzaamheden van de twee sporen was het onduidelijk welke activiteiten onder de ICT-ondersteuning vallen. Voor beide sporen is deze invulling geconcretiseerd in 2022. Voor spoor 1 wordt onder andere een meetnetwerk en dashboard gemaakt door partners die verbonden zijn aan ICT Campus. De complexiteit en uitdaging zit in het creëren van een hoge mate van betrouwbaarheid voor het meten van de emissies die onweerlegbaar zijn en het vertrouwen genieten van alle partijen. In 2022 is een prototype gemaakt en voldoende succesvol gebleken om in de loop van 2023 verder te ontwikkelen. Voor spoor 2 wordt een aantal digitale producten geleverd, zoals e-learning applicaties. Met deze producten worden metingen verricht of trainingen gegeven die verband houden met gezonde voeding. 

ICT Campus 
Het blijft een grote uitdaging voor de ICT Campus om ICT personeel te werven en te binden aan de regio. Jaarlijks zijn er in de regio 400 tot 500 nieuwe ICT'ers nodig en dat is aanzienlijk meer dan er vanuit de diverse opleidingen uitstromen. Het is daarom van belang om ICT bedrijven kennis te laten maken met andere vormen van opleidingen en werving van ICT medewerkers. Daarom is er het afgelopen jaar ingezet op duale opleidingen, associate degree programma's, zij-instromers en micro-accreditatie. 

De activiteiten van de ICT Campus hebben zich in 2022 voornamelijk gericht op het voortzetten van ICT innovaties door inzet van mbo- en hbo-studenten. Een record aantal bedrijven en studenten heeft deelgenomen aan hackathons en bootcamps om problemen van het mkb op te lossen via multidisciplinaire teams, waar ICT een groot onderdeel van was. Voor het bevorderen van ICT-innovaties is de Digitale Werkplaats ingezet om het midden- en kleinbedrijf te ondersteunen met het zetten van innovatieve stappen. De Digitale Werkplaats is ingezet bij de uitrol van cybersecurity maatregelen bij alle bedrijven in Veenendaal (via BOV). Daarnaast faciliteerde de ICT Campus het mkb in het maken van verbindingen tussen ICT bedrijven en agro-food bedrijven om zodoende tot nieuwe innovaties te komen.

Thema II – Recreatie en toerisme

In 2022 heeft de nadruk gelegen op herstel van de toeristische sector na twee jaren van lockdown als gevolg van de coronamaatregelen. Voor het eerst sinds 2019 konden weer grootschalige evenementen worden georganiseerd (zie ook evenementenbeleid). De ons omringende natuurgebieden hebben een stijging van bezoekers laten zien. Twee coronajaren hebben velen op het spoor van 'ontspanning zoeken' in de natuur gezet. Een deel van deze 'nieuwe bezoekers' is ook na de afschaffing van de maatregelen de natuur blijven bezoeken. De verwachting is dat dit de komende jaren zo blijft. In 2022 hebben we samen met de regiogemeenten gewerkt aan het verbeteren van de toegankelijkheid en het beheer van wandel- en fietsroutes in de ons omringende groene regio (voorbereidingen realisatie wandelnetwerk regio Oost, voorbereiding revisie fietsnetwerk). Vanuit de opgave Groei en Bloei en het provinciale programma Groen Groeit Mee, zijn voorbereidingen getroffen voor de realisatie van recreatieve en ecologische verbindingen ten westen van Veenendaal (van Kwintelooijen tot Renswoude). Hiervoor is een Regiodeal (rijkssubsidie) aanvraag ingediend waarmee een degelijke financiële basis kan worden gelegd voor de realisatie van deze verbindingen.

Evenementenbeleid 

Het opstellen van een nieuw evenementenbeleid is mede vanwege de voortdurende impact van de coronamaatregelen verplaatst naar 2023. Bij het opstellen van dit beleid worden tevens de visies voor een tweetal projecten (herinrichting Duivenwal/Nieuwbouw Theater en Stadspark) betrokken en door middel van brede participatie wordt inzicht verkregen in de wensen en behoeftes vanuit de samenleving. 

Economische ontwikkeling: voordeel € 510.000
Van het budget voor het programma ICT Campus fase 2 resteert € 535.000. Deze middelen zijn voor meerjarig gebruik beschikbaar gesteld. Voorgesteld wordt dit resterende budget via de reserve meerjarige middelen in 2023 opnieuw beschikbaar te stellen.

Economische promotie: voordeel € 124.000
Het voordeel op de directe lasten bij het evenementenbeleid bedraag € 66.900, hetgeen grotendeels wordt verklaard door het niet doorgaan van Veenendaal On Ice in 2022.

Voorgesteld wordt om een bedrag van € 50.300 als resultaatbestemming op te nemen en in 2023 beschikbaar te stellen ten behoeve van:

- Veenendaal On Ice:  door de aanzienlijk gestegen kosten, zal er mogelijk (incidenteel) een hogere bijdrage nodig zijn om de continuïteit van Veenendaal on Ice te waarborgen;
- als gevolg van de sterk gestegen prijzen worden naar verwachting  hogere subsidiebedragen gevraagd; 
- in 2023 wordt een nieuw evenementenbeleid vastgesteld. De ervaring leert dat bij de vaststelling van nieuw evenementenbeleid er ook maatschappelijk weer extra aandacht is voor evenementen en de verschillende mogelijkheden (zoals bijvoorbeeld subsidie) en er derhalve ook meer aanvragen voor subsidie worden ingediend wat redelijkerwijs tot gevolg zal hebben dat er daardoor ook meer aanvragen om subsidie komen.

Fysieke bedrijfsinfrastructuur: nadeel € 34.000
De gemeente heeft ook in 2022( incidenteel) nog voornamelijk juridische kosten gemaakt ten behoeve van het ter beschikking stellen van een stuk grond langs de A12 waarop een huurder een reclamemast kan exploiteren, nadeel € 38.700. Daarnaast is er een iets hogere opbrengst van € 5.000 gerealiseerd voor ontvangen rechten van opstal (voordelig).

Overige verschillen: voordeel € 3.000

Reservemutaties

Toevoegingen aan de reserves: nadeel € 535.000
In lijn met eerdere besluitvorming zijn de volgende toevoegingen aan de reserves, die afwijken van de begroting, verwerkt:
-    Een storting van € 535.000 in de reserve meerjarige middelen van het resterende budget in 2022 van het programma ‘ICT Campus’.