Stijgende energielasten organisaties/instellingen
Eind juni is de prognose dat voor de Cultuurfabriek en het Spectrum de energiekosten voor 2022 met €120.000,- zullen stijgen ten opzichte van vorig jaar. Contractueel moet de beheersstichting (SBCV) deze kosten in rekening brengen bij de bewoners van deze gebouwen, te weten: Bibliotheek, Museum, HVOV en De Muzen. Het theater heeft een andere constructie, dat loopt via vastgoed binnen de gemeente.
Naar verwachting zorgen de stijgende energieprijzen ook voor hogere lasten bij de GGDrU. Dit geldt zowel voor een doorberekening voor de centrale locatie van de GGDrU als een verhoging van de servicekosten voor de locatie die zij huren in Veenendaal. Op dit moment is nog geen zicht op de hoogte van de extra kosten.
Oekraïense ontheemden
De opvang van Oekraïense ontheemden heeft veel inspanning gevraagd van partner Veens Welzijn. De inzet die er de afgelopen maanden is geweest is van invloed geweest op de uitvoering van de reguliere taken. De extra inzet bij Veens Welzijn is inmiddels gecompenseerd met extra financiële middelen. Er is extra personeel aangenomen waardoor reguliere taken weer hervat worden.
Kostenontwikkeling Wmo
We verwachten dat de uitgaven voor de Wmo binnen de begroting blijven. Binnen de Wmo zijn wel verschuivingen zichtbaar. Deze verschuivingen passen in de trend van de afgelopen jaren. De verwachting is dat de uitgaven voor Wmo Materieel lager zullen zijn dan begroot. De uitgaven voor Wmo Immaterieel (Schoonmaakondersteuning, Dagbesteding/Dagopvang en Individuele Begeleiding) zijn echter hoger dan begroot. Dit komt vooral doordat het aantal cliënten Schoonmaakondersteuning hoger is dan waarop de begroting was gebaseerd. Bij de derde bestuursrapportage melden wij of deze trend zich voortzet.
Kostenontwikkeling Jeugd
In deze 2e bestuursrapportage 2022 gaan wij er vooralsnog van uit dat de beschikbare budgetten voor de jeugdzorg in 2022 toereikend zijn. Bij deze prognose benoemen we echter een aantal risico’s.
Op basis van de declaraties over de eerste 4 maanden verwachten we dat de hierin opgenomen extra kosten van zware residentiele zorgtrajecten zich in heel 2022 zullen voordoen. Verder wordt het maken van een goede prognose bemoeilijkt doordat nog niet alle effecten van wijziging van het woonplaatsbeginsel bekend zijn. Tot slot zijn op basis van de op dit moment beschikbare data de financiële effecten van de (in de afgelopen jaren) genomen beheersmaatregelen nog niet geheel in te schatten. Bij de derde bestuursrapportage 2022 kunnen we u naar verwachting een meer nauwkeurige prognose geven.
Energietoeslag
Om de hoge energierekening te verlagen heeft het kabinet enkele maatregelen genomen, waaronder het compenseren van huishoudens met een inkomen tot 120% van het wettelijk minimum loon middels een eenmalige toeslag van € 800,-. Veenendaal volgt de richtlijnen die het Rijk heeft opgesteld voor de energietoeslag. In bijzondere omstandigheden is het mogelijk om af te wijken van de richtlijnen. De aanvraag loopt dan middels de individuele bijzondere bijstand. In de Raadsinformatiebrief van 12 april is de raad geïnformeerd over de energietoeslag.
Veel inwoners hebben gebruik gemaakt van het aanvragen van deze toeslag met de Veenendaalpas en op 13 juni jl. heeft een eerste groep inwoners de energietoeslag ontvangen. Helaas is er bij de voorbereiding van de betaling aan een tweede groep inwoners een technische handeling niet uitgevoerd, waardoor 128 inwoners de energietoeslag dubbel hebben ontvangen. Deze groep inwoners is inmiddels schriftelijk geïnformeerd en verzocht de tweede betaling terug te storten. Een deel daarvan heeft hier inmiddels gehoor aan gegeven. U bent hierover reeds geïnformeerd in de Raadsinformatiebrief van 27 juni 2022 . Het financieel risico wordt geraamd op maximaal circa € 20.000,-.
Op 7 juli jl. heeft het Rijk bekend gemaakt dat de energietoeslag wordt verhoogd naar € 1.300,-. De gemeenten ontvangen € 550 miljoen voor de verhoging van de energietoeslag met € 500,-. Daarvan is € 500 miljoen voor de uitkering van de energietoeslag en € 50 miljoen voor apparaatslasten.
Minimaregelingen
Op 1 december 2021 is de Veenendaalpas geïntroduceerd als uitvoeringsinstrument van de minimaregelingen. Gelijktijdig is de periode waarin de minimaregelingen aangevraagd kunnen worden gewijzigd. Voorheen werd er gewerkt met kalenderjaren (1 januari tot en met 31 december). Mede op verzoek van veel aanbieders is besloten om aan te sluiten bij het school-, sport- en cultureel jaar. Om te voorkomen dat er als gevolg van de wijzigingen sprake is van een korte aanvraagperiode, is ervoor gekozen dat het huidige aanvraagjaar 1,5 jaar beslaat. Het budget dat inwoners kunnen besteden is daardoor ook anderhalf keer zo hoog. Veel mensen spreiden dit budget niet maar geven het in 2022 uit. Dit gaat naar verwachting leiden tot (eenmalig) hogere uitgaven op het minimabudget van ongeveer € 150.000,-.
Het bereik van de Veenendaalpas is niet 100%. Dit is soms een bewuste keuze van mensen en soms uit onbekendheid of onvermogen. Gezien de hoogte van de eerdergenoemde energietoeslag verwachten we dat een deel van de groep die nu niet bij ons in beeld is wel de moeite zal nemen om de energietoeslag aan te vragen en vervolgens mogelijk ook gebruik zal gaan maken van andere minimaregelingen. Dit leidt mogelijk tot hogere uitgaven op het reguliere minimabudget.
Inburgering
De inkoop van de Onderwijsroute (1 van de 3 wettelijke leerroutes) is in het tweede kwartaal gedeeltelijk gerealiseerd. De aanbesteding van de Onderwijsroute - MBO variant niveau 2 tot en met 4 is mislukt. Opnieuw is er geen opdrachtnemer gevonden doordat het beschikbare budget ontoereikend is. Een gesprek met de regionale potentiële opdrachtnemer is eveneens mislukt. In het derde kwartaal gaan wij het gesprek aan met potentiële opdrachtnemers buiten de regio (Arnhem, Utrecht). Tot die tijd zullen wij losse inburgeringslessen moeten aanbieden aan de inburgeraars die anders waren ingestroomd in de onderwijsroute MBO - niveau 2 tot en met 4. In het derde kwartaal onderzoeken wij de mogelijkheden en de kosten van deze tijdelijke constructie.
Er bestaat het risico dat de leerroutes niet budgetneutraal kunnen worden uitgevoerd. Dit is nog onzeker, omdat het mede afhankelijk is van de leermogelijkheden van de in te stromen statushouders en de indeling in één van de leerroutes (Z-route, B1-route of de Onderwijsroute). Bij de leerroutes die wel gegund zijn speelt een aantal opstartproblemen (met name capaciteitsproblemen), wat effect kan hebben op de lengte van het traject en de kwaliteit van dienstverlening. We zijn intensief in gesprek met de opdrachtnemer en monitoren dit scherp.
In het tweede kwartaal is gestart met de ontwikkeling van een monitoringsinstrument waarmee de risico’s en effecten van de Wet inburgering 2021 goed in beeld kunnen worden gebracht. We houden daarmee tevens zicht op de kwaliteit van de trajecten (zoals de duur van het traject en het bereikte taalniveau) en de kosten. Naar verwachting wordt dit instrument in het derde kwartaal opgeleverd.
De uitvoering van de Wet inburgering 2021 vraagt veel van de uitvoering. Zo is er veel onduidelijkheid (geweest) over de indeling van inburgeraars in de oude of de nieuwe wet. Deze indeling bepaalt namelijk welke procedure moet worden gevolgd en met welke partners wordt samengewerkt. Het ICT portaal van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) werkt nog niet optimaal. Partners zoeken ook nog naar hun nieuwe rol en verantwoordelijkheden. Dit vraagt om extra inzet op de samenwerking. Tot slot leidt ook de verhoogde taakstelling tot een verhoogde werkdruk. Waar nodig wordt ingezet op tijdelijke inhuur.
Schulddienstverlening
Nu de corona-steunmaatregelen zijn afgebouwd bestaat de mogelijkheid dat het aantal faillissementen toeneemt. De gemeente Veenendaal biedt ondernemers diverse instrumenten aan op het gebied van schulddienstverlening. We onderzoeken in het derde kwartaal van 2022 of dit verder uitgebreid dient te worden.
Het aantal mensen met financiële problemen neemt toe door de hoge prijsstijgingen. Dit betekent dat ook mensen met middeninkomens te maken krijgen met betalingsachterstanden. In het derde kwartaal wordt de informatievoorziening op de website(s) gescreend op deze doelgroep om na te gaan of we deze (nieuwe) groep ook voldoende bereiken. Ook starten we in het derde kwartaal met deelname aan de Nederlandse Schuldhulproute.
Als gevolg van een toename van mensen met financiële problemen zullen ook het aantal signalen in het kader van vroegsignalering toenemen wat zorgt voor een hogere werkdruk bij het Budgetloket. In 2022 zijn er incidentele middelen om dit op te vangen. In het tweede kwartaal zijn voorbereidingen getroffen en in het derde kwartaal 2022 evalueren wij de formatie van het Budgetloket, zowel kwalitatief als kwantitatief. In de derde bestuursrapportage komen we hierop terug.
Leefgeldregeling Oekraïners
De circa 200 in Veenendaal gehuisveste Oekraïense ontheemden worden voorzien van leefgeld dat inmiddels beschikbaar wordt gesteld via een prepaid pas. Het leefgeld op de pas wordt beheerd door een externe partner. Momenteel wordt gewerkt aan een werkproces om de (her-)behoordeling van het recht op leefgeld efficiënter, maar rechtmatig uit te kunnen voeren, zodanig dat de reguliere werkzaamheden niet in het geding komen.
Naast het verstrekken van leefgeld is de afgelopen maanden ingezet op het samenbrengen van vraag en aanbod op het gebied van werk. Inmiddels heeft het Rijk besloten Oekraïense ontheemden aan te merken als niet-uitkeringsgerechtigden (Nug) in de zin van de Participatiewet. Hierdoor kunnen de beschikbare middelen (participatiebudget) ook worden ingezet voor re-integratietrajecten. Over de inrichting van deze trajecten voor Oekraïense ontheemden wordt (in regionaal verband) nagedacht.