Elke vier jaar stelt de gemeenteraad een integraal beleidskader sociaal domein vast (IBK-SD). In het IBK-SD worden de doelen vastgesteld, waar de gemeente de komende vier jaar aan gaat werken. Vanaf 2024 werken we met het beleidskader “samen werken door verbinding”. Dit concept IBK 2024-2027 bouwt voort op de visie sociaal domein en het IBK SD 2020-2023. Daarmee is de afgelopen jaren een basis gelegd van waaruit we de integrale samenwerking binnen het sociaal domein verder versterken.
Aansluiten op actuele ontwikkelingen in de samenleving
Het IBK-SD gaat over de Wmo, Jeugdwet, Participatiewet, Wet gemeentelijke schuldhulpverlening, Wet inburgering, gezondheid en welzijn en legt verbinding met andere beleidsterreinen zoals onderwijs, economie, sport, cultuur, leefbaarheid en veiligheid. Door accenten te verleggen en andere focuspunten te benoemen, kunnen we beter aansluiten op actuele ontwikkelingen in de samenleving. We gaan nog meer integraal en outreachend opereren, waarbij we de menselijke maat centraal stellen.
Dit past in een landelijke ontwikkeling waarbij gewerkt wordt aan een overheid die betrouwbaar, dienstbaar, dichtbij en rechtvaardig is. Wetten en regels moeten worden beoordeeld op eenvoud, menselijke maat en uitvoerbaarheid. Het wetsvoorstel tot versterking waarborgfunctie Awb sluit hierop aan. Dit wetsvoorstel beoogt door middel van aanpassingen in de Awb de menselijke maat in het bestuurs(proces)recht te vergroten en de overheid meer 'responsief' te maken.
Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein
Het voorstel voor de Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein (Wams) is ingediend bij de Tweede Kamer. Naar verwachting wordt deze wet van kracht per 1 juli 2024. De wet stelt gemeenten straks in staat om domeinoverstijgend gegevens uit te wisselen en daarmee de Wmo 2015, de Jeugdwet, de Participatiewet, de Wet Inburgering en de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening in samenhang met elkaar uit te voeren. Ook wordt betere samenwerking mogelijk met aangrenzende domeinen als zorg, onderwijs en wonen.
Integraal BeleidsKader Sociaal Domein
Het concept IBK-SD 2024-2027 laat zich kenmerken door drie maatschappelijke doelen:
1. Bestaanszekerheid
2. Bevorderen van zelfredzaamheid en
3. Kwalitatief goede ondersteuning voor inwoners die het nodig hebben
Binnen deze maatschappelijke doelen zijn steeds resultaten benoemd die we de komende jaren willen halen. Per jaar concretiseren we in uitvoeringsplannen welke resultaten we voor dat jaar willen realiseren. Daarbij zijn in het nieuwe IBK SD ook doelen opgenomen die betrekking hebben op gezondheid en welzijn.
Gelieerd aan het IBK-SD zijn het Integraal Zorg Akkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Laatstgenoemd akkoord, dat in 2023 werd gesloten tussen gemeenten, GGD, zorgverzekeraars en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) helpt ook de gemeente Veenendaal met de verdere bouw aan een lokale en regionale aanpak op het gebied van preventie, gezondheid en een sociale basis. Preventie staat daarbij voorop. De zogenaamde stip op de horizon is een gezonde generatie in 2040, met betaalbare zorg voor mensen die dat nodig hebben.
Naast het IBK-SD en de uitwerking van de hierboven genoemde akkoorden zijn er binnen het programma sociale leefomgeving natuurlijk nog andere beleidsvelden en aandachtsgebieden, zoals cultuur en sport.
Ook hebben we aandacht voor rechtmatigheid en integrale handhaving. We zetten in op kwalitatief goede zorg voor onze inwoners en scherpen waar nodig daarbij afspraken met onze zorgaanbieders aan. We zien toe op onrechtmatig gebruik van ondersteuning binnen het gehele sociaal domein.
De bekostiging van jeugdhulp en Wmo is in de afgelopen jaren vrijwel geheel in de algemene uitkering opgenomen. Een vergelijking tussen de rijksmiddelen en de kosten is daarom moeilijk te maken. In tegenstelling tot de begroting 2023 zien we een ongunstige ontwikkeling ten aanzien van de vooruitzichten voor de komende jaren.
We hebben ook in 2023 ervaren dat de beschikbare budgetten voor jeugdhulp achter bleven bij de gevraagde middelen. Er zijn de afgelopen jaren al veel financiële en inhoudelijke maatregelen getroffen om de balans tussen kwaliteit, de organisatie en de financiën van de zorg in evenwicht te houden (zie rekenkameronderzoek kostenbeheersing jeugdhulp uit januari 2022). Helaas zien we dat de beschikbaar gestelde incidentele middelen voor de komende jaren onvoldoende toereikend zijn.
Kostenstijgingen als gevolg van volumegroei, aanbestedingen en incidentele kosten werden de afgelopen jaren benoemd als risico. Die vermelding bleek volkomen op zijn plaats. Ook de komende jaren blijft dit risico onverlet van kracht.