Inleiding

Voor u ligt de 3e bestuursrapportage 2022. De 3e bestuursrapportage is hoofdzakelijk financieel van aard en staat in het teken van het aanpassen van de bestaande ramingen en het prognosticeren van het rekeningresultaat. Tevens vindt u in de rapportage een actualisatie van de risico’s. De inhoudelijke verantwoording op basis van de doelen zoals die zijn opgenomen in de Programmabegroting 2022-2025 maakt geen onderdeel uit van deze rapportage. Tussentijdse verantwoording hierover heeft reeds via de 1e en 2e bestuursrapportage plaatsgevonden. De eindverantwoording zal plaatsvinden in de jaarrekening 2022.

In deze bestuursrapportage wordt verantwoording afgelegd over de financiële afwijkingen ten opzichte van de actuele Programmabegroting 2022-2025 (primitieve programmabegroting inclusief nadien genomen raadsbesluiten zoals de 1e en 2e bestuursrapportage 2022). Deze rapportage heeft daarom voornamelijk betrekking op de financiële ontwikkelingen die zich in 2022 hebben voorgedaan na de 2e bestuursrapportage 2022 (met peildatum 1 september). De peildatum van deze rapportage is 1 november 2022.

Deze rapportage gaat in op afwijkingen, zowel wat betreft de baten en lasten, de geleverde goederen en diensten en indien daar aanleiding voor is de maatschappelijke effecten. In deze rapportages wordt in ieder geval aandacht besteed aan afwijkingen groter dan € 25.000,-.

Het aantal mensen dat besmet raakt met het coronavirus neemt de afgelopen tijd toe. We zien dat de najaarsgolf tot problemen heeft geleid door ziekteverzuim. Op dit moment zijn nieuwe coronamaatregelen niet nodig. De belangrijkste adviezen tegen verspreiding van het coronavirus zijn:

• Blijf thuis en doe een (zelf)test bij klachten;
• Ga in isolatie na een positieve test;
• Laat je vaccineren.

Naast deze adviezen zijn er hygiëne-adviezen (was regelmatig je handen, nies en hoest in je elleboog en zorg voor goede ventilatie) om de verspreiding van het coronavirus te beperken.

In onderstaand overzicht zijn de budgettaire effecten van de crisis en de genomen maatregelen (op programmaniveau) in een totaaloverzicht opgenomen. Het saldo van de stelpost coronagelden bedraagt per 3e bestuursrapportage € 1.096.400,-. In de jaarstukken zullen we u nader informeren over de financiële ontwikkelingen die voortvloeien uit de coronacrisis.

Ontwikkeling
Vanuit het ministerie BZK is recent aangegeven dat wij over 2021 nog een compensatie van afgerond € 821.000,- ontvangen vanwege de inkomstenderving als gevolg van de coronamaatregelen. Deze compensatie wordt verwerkt in de decembercirculaire 2022. De verwerking van de decembercirculaire vindt voor 2022 plaats in de jaarstukken en maakt daardoor nog geen onderdeel uit van bovengenoemde stelpost coronagelden. 

Opvang Oekraïense ontheemden
Momenteel worden in Veenendaal 104 Oekraïense ontheemden opgevangen in 4 gemeentelijke opvanglocaties (Gemeentelijke Opvang Oekraïners (GOO)). Er is een vijfde opvanglocatie in voorbereiding. Daarnaast verblijven bij gastgezinnen (Particuliere Opvang Oekraïners (POO)) 87 personen. 
De groep ontheemden ontvangt – afhankelijk van de wijze van opvang - op basis van landelijke richtlijnen leefgeld. De gemeente betaalt de kosten van het leefgeld, maar ook opvang, zoals huur, energielasten, onderwijs e.d. Daarnaast zijn er de uitvoeringskosten bij zowel samenwerkingspartners als Veens Welzijn als bij de gemeente zelf. 
De gemeente ontvangt op grond van de Bekostigingsregeling opvang ontheemden Oekraïne diverse vergoedingen van het Rijk. Op 14 oktober jl. is deze bekostigingsregeling gewijzigd: het bestedingstijdvak is verlengd tot en met 28 februari 2023, het normbedrag voor de gemeentelijke opvang is per 15 oktober naar beneden bijgesteld, en er is een normbedrag toegevoegd voor de bekostiging van de buitengewone kosten en uitvoeringskosten in particuliere opvangvoorzieningen. 

De vergoeding van het Rijk voor de opvang wisselt per groep: 
a.    De kosten van leefgeld voor ontheemden die bij particulieren verblijven, worden op declaratiebasis voor 100% vergoed door het Rijk. Daarnaast ontvangt de gemeente een normbedrag voor de bekostiging van buitengewone kosten en uitvoeringskosten voor particuliere opvangvoorzieningen. Het gaat daarbij om een bedrag van € 210,- per persoon per maand waarin aan de persoon een verstrekking is gedaan. 
b.    Voor de GOO ontvangt de gemeente in de periode van 1 maart tot en met 14 oktober 2022 een vergoeding van € 100,- per dag per gerealiseerde opvangplek, waaruit de meeste kosten moeten worden betaald (zoals de vaste lasten opvanglocaties, het leefgeld en de ambtelijke uren). Per 15 oktober 2022 bedraagt de vergoeding € 83,- per dag per gerealiseerde opvangplek. 
Daarnaast gelden aparte vergoedingen voor kosten van aanpassing van opvanglocaties, onderwijs, leerlingenvervoer e.d. 
Op basis van een kostenprognose zijn in deze bestuursrapportage de verwachte baten en lasten budgettair neutraal verwerkt. De verwachting is derhalve nog steeds dat de vergoeding door het Rijk de gemeentelijke kosten voldoende zal compenseren. Er is een voorstel opgenomen voor overheveling van een deel van de middelen naar 2023. Reden hiervoor is dat op dit moment onduidelijk is wat de toekomst van de opvang is en daarmee eventuele (vervolg-)kosten voor de gemeente zullen zijn. 

Crisisnoodopvang
Vanaf 8 augustus 2022 worden op verzoek van het Rijk en de VRU in het Belcompany-gebouw aan de Wageningselaan asielzoekende personen opgevangen in een crisisnoodopvangsetting. De eerste periode tot begin oktober betrof dit 72 personen. Gezien de behoefte aan extra opvang is besloten tot uitbreiding van de opvang naar totaal 156 personen tot begin januari 2023. De opvang verschilt op bepaalde punten van de opvang van Oekraïners. Bij de crisisnoodopvang ontvangt men geen leefgeld en wordt door middel van cateraars voorzien in maaltijden. Naast de kosten van catering gelden er kosten zoals huur, energielasten, aanpassing van het gebouw, bewaking, de dagelijkse coördinatie van de opvang (die door de VRU wordt uitgevoerd), dagbesteding, gezondheidszorg en kosten van gemaakte ambtelijke uren. Het merendeel van de opvangkosten wordt betaald door de VRU. De gemeente betaalt onder andere de vaste lasten van het gebouw. Het Rijk heeft bepaald dat alle kosten van zowel de VRU als de gemeente gedeclareerd kunnen worden bij het COA. 

Reconstructie fietspaden Rondweg-West (€ 90.000,-)
De uitgaven voor de reconstructie van de fietspaden Rondweg-West zijn door prijsstijgingen als gevolg van de oorlog in Oekraïne € 90.000,- hoger. Voorgesteld wordt om ter dekking van deze hogere kosten een bedrag van € 90.000,- ten laste te brengen van de stelpost prijsstijgingen en te storten in de reserve dekking kapitaallasten. Ook voor de nu lopende projecten verwachten wij hogere kosten door de gestegen prijzen. In de jaarrekening komen wij daarop terug.

Vervangen geluidsschermen Grote Beer-Schelf (€ 66.500,-)
Zoals ook al in eerder bestuursrapportages aangegeven zijn de prijzen fors gestegen. Door materiaal schaarste zijn met name de prijzen van staal en kunststofproducten aanzienlijk gestegen. De kosten voor de vervanging van de geluidsschermen Grote Beer -Schelf, die voor een groot gedeelte bestaan uit staal en kunststof, zijn daardoor € 66.500,- hoger uitgevallen dan geraamd. Voorgesteld wordt om ter dekking van deze hogere kosten € 66.500,- ten laste te brengen van de stelpost prijsstijgingen en te storten in de reserve dekking kapitaallasten.

Uiteindelijk resulteert deze 3e bestuursrapportage 2022 (na verwerking van de mutaties in de bestemmingsreserves) in een positief saldo van € 772.000,- voor 2022. Voorgesteld wordt dit resultaat te storten in de algemene reserve.

Het raadsvoorstel bij de bestuursrapportage bevat een begrotingswijziging waarin we de financiële over- en onderschrijdingen aan u voorleggen.

In de rapportage wordt voorgesteld om een aantal budgetten over te hevelen van 2022 naar 2023 e.v. jaren. Het gaat specifiek om de volgende budgetten:

Met de overheveling van de budgetten wordt bewerkstelligd dat de geplande activiteiten c.q. resultaten kunnen worden uitgevoerd en de resultaten worden behaald. Het opnieuw beschikbaar stellen van deze budgetten per 1 januari 2023 zorgt ervoor dat de afgesproken activiteiten geen vertraging oplopen. Voor een nadere toelichting verwijzen wij u naar bijlage 3 in deze rapportage.

Het financieel vertrekpunt voor deze rapportage is de Programmabegroting 2022-2025, de 3e bestuursrapportage 2021, de 1e bestuursrapportage 2022, de Kaderbrief 2023-2026, de structurele effecten vanuit de meicirculaire 2022, het saldo van de 2e bestuursrapportage 2022 en het saldo van de Programmabegroting 2023-2026. De financiële gevolgen van de septembercirculaire 2022 zijn voor het jaar 2022 en de taakmutaties voor de jaren 2022 tot en met 2026 in deze rapportage verwerkt. De financiële consequenties van de algemene mutaties voor de jaren 2023 en verder worden meegenomen in de eerste bestuursrapportage 2023 en Kadernota 2024-2027. Voor de inzichtelijkheid van het meerjarenperspectief zijn deze consequenties in onderstaande tabel reeds opgenomen.

Het financiële perspectief voor de komende jaren ziet er, na verwerking van de financiële effecten uit deze rapportage, samenvattend als volgt uit:

Onderstaand vindt u de prognose van de stand van de algemene reserve. In deze prognose is nog geen rekening gehouden met het saldo van deze bestuursrapportage.