Thema I - De groei en ontwikkeling van de stad
Veenendaal heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een stad met 70.000 inwoners. De omvang en complexiteit van de hiermee samenhangende vraagstukken neemt toe. Dit stelt meer eisen aan onze deskundigheid en beschikbare capaciteit. Alleen op deze manier kunnen we invulling blijven geven aan de provinciale en regionale ontwikkelingen. Voorbeelden hiervan zijn: het opstellen van en uitvoering geven aan de omgevingsvisie, de inzet van de regio voor het ontwikkelperspectief Nationale Omgevingsvisie Extra (NOVEX), de nota ruimte, Regionaal Ruimtelijk Programmeren, het Regionaal/Utrechts Programma Landelijk Gebied (RPLG/UPLG) en de strategische agenda van de Regio Foodvalley.
De verkenning van twee grootschalige uitbreidingsgebieden
De komende periode staat de verkenning van twee grootschalige uitbreidingsgebieden op de agenda: De Klomp en De Nieuwe Meent. Dit is in het verlengde van de verstedelijkingstrategie, de woondeal en het regionaal ruimtelijk programmeren in de Regio Foodvalley. Hierbij ligt het accent op het vormgeven van samenwerking met buurgemeenten, de provincies Utrecht en Gelderland, Regio Foodvalley en private partijen. De ruimtelijke (on)mogelijkheden van de gebieden worden in kaart gebracht via gebiedsverkenningen en ruimtelijke wensen. Deze werkzaamheden zijn gericht op realisatie na 2030. Uit de vervolgfase van deze verkenningen, komt mogelijk een aanvraag voor een voorbereidingskrediet voort. Besluitvorming zal naar verwachting plaatsvinden na de gemeenteraadsverkiezingen in 2026.
We creëren uitvoeringskracht door integrale gebiedsontwikkelingen
Voor de duurzame groei en bloei van Veenendaal zetten we in eerste instantie in op de ontwikkeling van inbreidingslocaties. Zo is in 2025 de bouw van de eerste woningen in Spoorzone gestart. Ook blijven wij, naast verschillende kleinere projecten, inzetten op de grote ontwikkelingen in Groenpoort, de Tuinstraat en de herontwikkeling van het Franse Gat. De omvang van de ontwikkelingen en ons streven om al deze ontwikkelingen zo integraal en doelmatig mogelijk uit te voeren vraagt veel van de beschikbare capaciteit.
Andere randvoorwaarden voor succesvolle ontwikkelingen zijn:
- Goede bereikbaarheid;
- Voldoende energie (beheersing netcongestie), en
- Stikstofruimte.
Opstellen verkeerscirculatieplan en actualisatie parkeerbeleid
Voor het duurzaam bereikbaar houden van Veenendaal en rekening houdend met de verwachte groei van de stad leveren we in 2026 een verkeerscirculatieplan op. Dit is een onderdeel van het Omgevingsprogramma Integrale Mobiliteit (OPIM). Dit verkeerscirculatieplan moet de doorstroming van het verkeer verbeteren en de veiligheid en de leefbaarheid verhogen. Daarnaast actualiseren wij het parkeerbeleid voor het centrum, de woongebieden en de bedrijfsterreinen.
Beschikbaarheid van voldoende energie is essentieel voor ruimtelijke ontwikkelingen. Zonder energie geen woningen, bedrijven en voorzieningen. De energievoorziening in de regio staat onder druk en de beschikbare capaciteit op het elektriciteitsnet om aansluitingen af te geven is bijna op. Structureel is forse netverzwaring nodig om voldoende ruimte te creëren, maar de netbeheerders geven aan dat dit tot ten minste 2033 gaat duren. Netbewuste nieuwbouw en in een zo vroeg mogelijk stadium van gebiedsontwikkeling over het energiesysteem nadenken is dan ook essentieel. Het programma Energie 2026-2030 gaat hiermee aan de slag vanuit de ambitie “te bouwen aan een duurzaam, robuust en rechtvaardig energiesysteem dat de groei en leefbaarheid van Veenendaal ondersteunt.”
Voor de uitvoering van de groei en bloei van Veenendaal is voldoende stikstofruimte van belang. Bijvoorbeeld voor de verbreding van de Rondweg-oost en de realisatie van woningen. We hebben hierbij te maken met landelijk beleid, provinciaal beleid vanuit Utrecht en regionale afspraken met de provincie Gelderland. In het verlengde van een regionale oplossingsconferentie is op 17 juli 2025 namens de Regio Foodvalley, Provincie Gelderland, Waterschap Vallei en Veluwe en LTO Gelderse Vallei het ‘Uitvoeringsplan Stikstof’ aangeboden aan minister Wiersma (LVVN) voor de Ministeriële Commissie. Dit lijkt gericht op landbouw, maar is ook van groot belang voor de stedelijke ontwikkeling in de komende jaren.
Woningvoorraad en woonbehoefte
Net als in de rest van Nederland, zijn ook in Veenendaal meer woningen nodig. Om de woningvoorraad zoveel mogelijk aan te laten sluiten op de (toekomstige) woonbehoefte, is het belangrijk vooral woningen te bouwen die op dit moment onvoldoende beschikbaar zijn. Dit zijn betaalbare woningen voor onder andere jongeren en levensloopbestendige woningen geschikt voor ouderen. In geval van grootschalige woningbouw vindt regionale afstemming plaats om zo de gevraagde percentages sociale en betaalbare bouw te realiseren.
Onderzoek naar een toekomstbestendige economie
Voor de groei en bloei van Veenendaal is het van belang dat de groei van de bevolking in balans blijft met de groei van de werkgelegenheid. Wij onderzoeken op welke wijze Veenendaal economisch toekomstbestendig is te maken, in het licht van onze huidige positie. Het economisch profiel van Veenendaal dat hieruit voortkomt, werken wij verder uit, in aansluiting op de Strategische Agenda Foodvalley. Hierbij wordt inzichtelijk wat de ruimtevraag is die deze economische ontwikkeling met zich meebrengt. Lees meer over deze uitwerking in het hoofdstuk Programma 2 – Economie, Werk en Ontwikkeling.
Integrale Kindcentra
Het nieuwe Integraal Huisvestingsplan (IHP) wordt opgesteld in samenwerking met de onderwijsorganisaties voor primair en voortgezet onderwijs, de samenwerkingsverbanden en kinderopvangorganisaties. Het IHP faciliteert de ontwikkeling van kinderen en jongeren in een veilige, inclusieve omgeving dichtbij huis of makkelijk bereikbaar. Scholen worden gehuisvest in duurzame, flexibele gebouwen die integrale samenwerking tussen kindpartners stimuleert. Inwoners profiteren van levendige kind en jeugdcentra die de wijk versterken en ruimte bieden voor ontmoeting, sport, bewegen en spel.
Fase 1 van het nieuwe IHP maakt onderdeel uit van deze Programmabegroting. Deze fase omvat de onderstaande projecten in de planperiode 2026-2030.
Wijk Oost:
• nieuwbouw IKC Dragonder-Noord (Basisschool Het Erf);
• tijdelijke huisvesting Veenendaal Oost;
• nieuwbouw IKC Dragonder-Zuid (Basisscholen Balans en Speelkwartier);
• nieuwbouw IKC Spits (Speciaal (basis)onderwijs Van Leersumschool, De Windroos, basisschool Tamim);
• bewegingsonderwijs IKC Spits;
• nieuwbouw IKC De Vlieger/Pimpelmees.
Wijk Zuidwest:
• bewegingsonderwijs Chr. Lyceum Veenendaal;
• nieuwbouw IKC Joh. Calvijnschool;
• uitbreiding Perron voor VSO De Blink en OPDC;
• uitbreiding bewegingsonderwijs Spoorzone;
• nieuwbouw IKC De Bron Ambacht, en
• stelpost voor groei Ambacht.
Wijk West:
• uitbreiding basisschool De Achtbaan
In fase 1 van het Integraal Huisvestingsplan (IHP) kijken we ook naar wat het voortgezet onderwijs nodig heeft aan gebouwen. We doen dit met oog op inclusief onderwijs en de groei van Veenendaal, zodat we hier op tijd op kunnen inspelen.
Vanaf 2026 verbinden we visies van een Integraal Kindcentrum nadrukkelijker met onder andere ons Integraal Beleidskader Sociaal Domein, zoals opgenomen in het nieuwe Integraal Huisvestingsplan (vastgesteld in de raad van november 2025). Een integrale wijkaanpak is een langjarige inzet van maatregelen in een bepaald gebied waar sprake is van een opstapeling van meerdere opgaven. Een integrale wijkaanpak heeft als doel om de leefsituatie van bewoners te verbeteren. Voor de gemeente betekent dit, dat wij in 2026 inhoudelijk betrokken zijn vanuit het beleid voor het sociaal domein bij de ontwikkeling van de visie van Integrale Kindcentra.
Theater
Op 21 november 2024 besloot de gemeenteraad dat er een nieuw theater komt in de Duivenweide. Het vastgestelde masterplan laat zien hoe het gebied er uiteindelijk uit moet komen te zien. Daarbij hoort ook de inrichting van de openbare ruimte rondom het theater. Het nieuwe theatercomplex zal bestaan uit een grote zaal, kleine zaal inclusief poppodiumfunctie en een break-out room met filmfunctie. In 2025 zijn de gemeentelijke organisatie en de theaterorganisatie samen gestart met de voorbereidingen voor de nieuwbouw van het theater. Een plan van aanpak, inclusief governance en risicoanalyse is opgesteld. De projectorganisatie is ingericht, het integrale Programma van Eisen is opgesteld en de architect is geselecteerd. In januari 2026 wordt de raad gevraagd het Investeringsbudget Theater Lampegiet beschikbaar te stellen. Het jaar 2026 staat verder vooral in het teken van het ontwerpen van het nieuwe theater en het selecteren van de aannemer. Ook worden voorbereidingen getroffen voor een tijdelijke locatie tijdens de bouw en wordt gestart om de theaterorganisatie klaar te maken voor de nieuwe situatie. In de 2e helft van 2027 wordt begonnen met de bouw en de verwachte oplevering van het nieuwe theater is in het 4e kwartaal van 2029.
In het Meerjareninvesteringsplan is al een indicatieve verdeling van de benodigde investeringen opgenomen voor de jaren 2026 tot en met 2029 van respectievelijk € 3 miljoen, € 20 miljoen, € 20 miljoen en € 3,8 miljoen. In de businesscase is gerekend met prijspeil 1 januari 2027. Gezien de latere start van de bouw en oplevering moeten we in de toekomst nog rekening houden met indexering 2028 (en wellicht 2029). In 2025 is al een voorbereidingskrediet van € 1 miljoen beschikbaar gesteld. In 2025 komt er ook meer duidelijkheid over de uiteindelijke verdeling. We nemen dit mee in het raadsvoorstel voor het aanvragen van het investeringsbudget.
Lopende subsidieaanvragen doorfietsroute en waterpark spoorzone
Het Rijk heeft afgelopen zomer meerdere subsidieregelingen gericht op woningbouw geopend (en ook alweer gesloten). Vanuit de Regio Foodvalley is in samenwerking met de gemeenten een aanvraag gedaan voor de realisatie van enkele belangrijke doorfietsroutes in onze regio. Ook Veenendaal is hierop aangesloten. Hiervoor is op termijn € 650.000 cofinanciering nodig voor de delen die op Veens grondgebied liggen. Dit kan deels met eigen middelen worden uitgevoerd (bijvoorbeeld via het MIP of onderhoudsbudget) en mogelijk deels met aanvullende subsidies.
Daarnaast is door het college een aanvraag gedaan in het kader van de grootschalige woningbouwlocatie Spoorzone. Deze aanvraag betreft de aanpak van het gebied rondom de Vitenslocatie aan de westzijde van de spoorzone (Waterpark). De aanpak is gericht op het vergroten van de drinkwatercapaciteit, het laten vervallen van de boringsvrije zone en de realisatie van groen recreatief gebied voor de bestaande en nieuwe bewoners rondom dit gebied. Hiervoor is op termijn een gemeentelijke cofinanciering van 6 miljoen euro nodig.
Over beide aanvragen is de raad met een Raadsinformatiebrief geïnformeerd. Beide bedragen zijn nu niet opgenomen in de begroting. In de komende kadernota of kaderbrief 2027 worden deze opgenomen zodat de raad hierover een integrale afweging kan maken.
Motie 2025.35 snelheid elektrische fietsen beperken in probleemgebieden
De motie is erop gericht de fietsveiligheid binnen de gemeente Veenendaal te vergroten. We werken deze motie in de toekomst verder uit. Over de acties die daaruit volgen informeren wij u in de komende periode.