Programma 3: Sociale leefomgeving

Lasten

4.2A - Openbaar basisonderwijs nadeel € 74.000

Vastgoed Huisvestingskosten bijzonder onderwijs nadeel € 30.000
Dr. C.P. van Leersumschool
In het Huisvestingsprogramma onderwijs 2024 is opgenomen dat de Dr. C.P. van Leersumschool een capaciteitstekort heeft van 460 m2. Het schoolbestuur Gewoon Speciaal Onderwijs huurt ruimte bij Youké in hetzelfde pand. Om invulling te geven aan het ruimtetekort heeft het college van B&W op 26-11-2024 besloten om een bijdrage voor medegebruik voor de jaren 2025, 2026 en 2027 beschikbaar te stellen van €12.000,- per jaar.

Medegebruik Het Erf
Op 10 september 2024 heeft het college het huisvestingsprogramma onderwijs voor 2025 
vastgesteld. Op basis van dit programma dient in 2025 € 18.000 beschikbaar gesteld te 
worden voor medegebruik (huur van ruimte) van 2 klassen voor basisschool Het Erf.

Vastgoed Huisvestingskosten IKC Franse gat nadeel € 32.000
Met de ingebruikneming van het IKC Franse Gat zijn ook de bijdragen aan de Vereniging van Eigenaars Integraal Kind Centrum verschuldigd, ad € 32.000. Tevens dient het gebouw verzekerd te zijn en moeten de verschuldigde verzekeringspremies opgenomen worden in de begroting. 

Vastgoed Bijzonder  voortgezet speciaal onderwijs nadeel € 12.000
Op 26 november 2024 heeft het college besloten een bijdrage voor medegebruik beschikbaar te stellen van € 12.000,- voor vergoeding van de huurkosten die Stichting Gewoon Speciaal Onderwijs maakt voor het huren van 460 m2 onderwijsruimte bij Youké voor de jaren 2025, 2026 en 2027.

6.22A - Toegang en eerstelijnsvoorzieningen Jeugd - 6.752 Jeugdhulp ambulant - 6.762 Jeugdhulp met verblijf - 6.821 Jeugdbescherming regionaal nadeel € 1.337.000
Op basis van de definitieve jaarrapportage over 2024 van de regio JeugdFV is er sprake van een structurele stijging van de kosten (Zorg In Natura, ZIN) voor de jeugdhulp. De bedragen zijn gebaseerd op een extrapolatie van de huidige trends. Daarnaast is er sprake van een stijging van Veilig Thuis. In deze bestuursrapportage worden de consequenties opgenomen voor 2025 ad € 1.337.000. 
Als we deze kostenstijging laten doorwerken in ons meerjarenperspectief dan is er sprake van een negatief effect van afgerond € 1,4 miljoen in 2026 en 2027 en afgerond naar € 1,3 miljoen in 2028 en 2029. Deze kostenstijging dient in samenhang bezien te worden met het huidige budgettaire kader en de door de raad vastgestelde taakstellingen op de jeugdzorg. Daarbij is het uitgangspunt dat we kostenstijgingen trachten op te lossen binnen de huidige budgetten. En in de afgelopen periode heeft met name de kostenstijging in de jeugdzorg reeds een groot beslag gelegd op de gemeentelijke middelen.  Om deze kosten te beheersen zijn we, naast het uitvoeren van de maatregelen uit de Hervormingsagenda Jeugd en het uitvoeren van de door ons zelf ingezette maatregelen, met de raad het traject ‘Grenzen aan onze jeugdzorg’ gestart. Dit traject dient ter facilitering van  de raad in het maken van bewuste keuzes omtrent de verdeling van schaarse middelen over de jeugdigen in Veenendaal. Dit mede om de jeugdzorg in Veenendaal in financieel opzicht toekomstbestendig te maken. Gelet op het bovenstaande stellen we voor om het huidig financieel kader voor de jaren 2026 tot en met 2029 voor de jeugdzorg op dit moment niet te verhogen met de doorwerking van de kostenstijging vanuit 2024 en het kader zoals voorgesteld in de kadernota 2026 als taakstellend voor deze jaren te hanteren. En daarbij het mogelijke risico op overschrijding van dit kader in de risicoparagraaf te verwerken. Hiermee wordt immers de facto de opgave voor het terugdringen van de kosten van de jeugdzorg, onder andere in genoemd traject, vergroot.

Baten

4.2A - Openbaar basisonderwijs voordeel € 37.000
Bij de bestuursrapportage wordt de begrote huuropbrengsten geactualiseerd aan de hand van de nieuwe huurovereenkomsten. Deze kunnen wijzigen  n.a.v. het nieuwe indexpercentage en/of aantal m2. 

5.1A - Sportbeleid en activering voordeel € 157.000
Op de rijksbijdrage stimulering specifieke uitkering sport ontstaat een incidenteel voordeel van € 157.000. De vaststellingsbeschikking van 2023 is ontvangen en valt conform sisa opgave iets hoger uit dan opgenomen in 2023. Dit komt hoofdzakelijk omdat er een hoger percentage aan btw te compenseren valt. Dit is bij de jaarrekening 2023 opgenomen, nu de definitieve vaststelling binnen is kan het restant vrijvallen ten gunste van de algemene middelen.  

5.2A - Sportaccommodaties voordeel € 31.000
Voorafgaand aan het opstellen van de nieuwe begroting van de gemeente Veenendaal worden de financiële kaders vastgesteld. De daadwerkelijke index voor de huuraanpassing wordt echter, zoals opgenomen in de afgesloten huurcontracten, gebaseerd op de consumenten prijsindexcijfers die maandelijks gepubliceerd worden door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waardoor de begrote huuropbrengsten geactualiseerd dienen te worden.

5.3A - Cultuurpesentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie nadeel € 232.000

Vastgoed het Spectrum  nadeel  € 198.000
 Met het vertrek van de Volksuniversiteit uit het Spectrum komen er minder huurinkomsten binnen. De verhuurder van het Spectrum is de beheerstichting. De afgelopen jaren bleek de verhuurbaarheid van de ruimtes in het Spectrum niet hoog. Dit resulteerde in leegstand. Gedeeltelijk zijn de leegstaande ruimtes in het onderhuurcontract met De Muzen opgenomen (zoals enkele kantoorruimtes, de Spectrumzaal en enkele praktijkruimtes). Echter is er niet meer subsidie uit de cultuurbegroting beschikbaar om de laatste ruimtes en de algemene ruimtes (verkeersruimtes) hier onder te brengen. De marktomstandigheden lijken positiever te zijn; vanuit meerdere kanten is een huurvraag binnengekomen bij de gemeente. Deze vragen worden doorgespeeld aan de verhuurder. Omdat de huidige situatie niet wenselijk is, wordt er bij de beheerstichting op aangedrongen om elke huurvraag nauwkeurig te beoordelen. Bij een nieuwe verhuring dienen de verkeersruimtes ook te worden omgeslagen in de huurprijs. Op dit moment zijn echter nog geen nieuwe huurovereenkomsten die de begrote huuropbrengst ook daadwerkelijk zullen realiseren.

Vastgoed Sociaal  cultureel werk € 34.000
Aan de hand van de afgesloten huurovereenkomsten blijkt de begrote huuropbrengsten voor het Vastgoed Sociaal Cultureel Werk structureel te hoog opgenomen in de begroting.  Daarom wordt de opbrengst met € 34.000 verlaagd.

Inburgering
De grip op het budget inburgering (voor zowel uitvoeringskosten als programmakosten) is beperkt, omdat de in- en uitstroom sterk afhankelijk is van diverse externe factoren waar weinig invloed op is. 
Er wordt landelijk gewerkt aan beleidsmaatregelen die nadelig kunnen zijn voor een soepele uitvoering van de inburgering en mogelijk op termijn een stelselwijziging inhouden. Dit kan invloed hebben op de aanbestedingstrajecten die in 2025 voor inburgering zijn gepland. De inburgeringsmarkt wordt gedomineerd door een paar grote spelers en dit leidt nu al tot een probleem in de prijs-kwaliteitsverhouding. Bovendien kan dit negatief van invloed zijn op de beschikbare uitvoeringsbudgetten. 
Daarnaast is de financiering van de inburgering gebaseerd op de aanname dat de inburgeraar binnen drie jaar klaar is met het traject, waarbij in het eerste jaar 60% van het inburgeringstraject wordt afgerond.  Bij deze aanname wordt geen rekening gehouden met wachtlijsten. Het Rijk vordert echter wel middelen terug als gemeenten niet tijdig geld uitgeven aan de trajecten. Tot slot heeft het Rijk een korting van 10% op specifieke uitkeringen zoals de  specifieke uitkering voor inburgering aangekondigd.

Programma Opvang
De financiering van het programma Opvang wordt primair bekostigd uit de rijksvergoeding die we ontvangen voor opvang van Oekraïense ontheemden. Binnen het programma Opvang zien we nut en noodzaak om projecten te organiseren die bijvoorbeeld gericht zijn op het naar werk begeleiden van vluchtelingen en statushouders of huisvestingsvraagstukken voor statushouders. Deze kunnen niet uit de functionele budgetten worden bekostigd.  We willen daarom binnen het programmabudget projectgelden vrijmaken voor een bedrag van € 300.000,- om dergelijke projecten te kunnen uitvoeren.

Wmo
Wetswijziging rechtspositie pgb-zorgverleners 
De ministerraad heeft ingestemd met een wetsvoorstel  dat de rechtspositie van zorgverleners met een pgb versterkt. Hierdoor krijgen pgb-zorgverleners met een arbeidsovereenkomst voor minder dan vier dagen per week ook wettelijk recht op WW, Ziektewet en WIA. Het gaat om pgb-zorgverleners die gemiddeld maximaal drie dagen per week zorg aan huis leveren en daarmee vallen onder de Regeling dienstverlening aan huis (Rdah). Dit wetsvoorstel heeft gevolgen voor onze gemeente. Door een toename in kosten en administratieve verplichtingen voor budgethouders zullen de pgb-tarieven verhoogd moeten worden, wat resulteert in kostenstijgingen van ongeveer 20% voor de budgethouders die het betreft, en mogelijk minder pgb-aanvragen. De komende periode zullen we (samen met de Sociale verzekeringsbank) uitzoeken welke groep dit exact betreft, maar onze verwachting is dat dit niet om een hele grote groep zal gaan. Het wetsvoorstel ligt voor advies bij de Raad van State. Het doel is dat dit wetsvoorstel per 1 januari 2026 ingaat. De komende periode volgen we de reactie op dit wetsvoorstel nauw, en zullen we bij meer duidelijkheid over de inwerkingtreding van de wetswijziging en de gevolgen hiervan, hierop terugkomen in een volgende bestuursrapportage. 

Meldpunt onbegrepen gedrag
Mogelijk besluit de gemeente Rhenen n.a.v. hun ombuigingen om niet meer deel te nemen aan het meldpunt onbegrepen gedrag. Als dit het geval is, heeft dit op korte termijn als gevolg dat een tekort van € 60.000,- ontstaat op de begroting van het meldpunt (i.v.m. vaste formatie). Hiernaast wordt de inzet van Pro Persona in het meldpunt nu betaald vanuit IZA-middelen. Als er geen AZWA (aanvullend zorg- en welzijn akkoord) komt vervalt deze dekking.

Gezondheid
IZA en GALA
Integraal Zorgakkoord (IZA) en Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA)
Als opvolging van het IZA en GALA wordt op landelijk niveau gewerkt aan en onderhandeld over een Aanvullend Zorg en Welzijn Akkoord (AZWA). Op het moment van schrijven is er nog geen duidelijkheid over de inhoud van dit akkoord en de financiële middelen. Gemeentelijk begroten we € 66.534 voor WOR (welzijn op recept ) (59,4%), vanuit GALA is er een uitbreiding voor WOR met € 45.182 (40,4%). 
De uitvoering van de volgende onderdelen is volledig afhankelijk van de komst van dit AZWA: Opgroeien in een Kansrijke Omgeving, JOGG, Welzijn op Recept (voor het deel dat momenteel vanuit GALA gefinancierd wordt), één tegen eenzaamheid, voortzetten activiteiten vanuit IZA, onderhoud ketenaanpakken overgewicht en de ambtelijke formatie die nodig is om hier uitvoering aan te geven.  Wanneer het AZWA niet gesloten wordt en/of er onvoldoende financiële middelen beschikbaar worden gesteld door het Rijk heeft dit als gevolg dat deze onderdelen niet meer kunnen worden uitgevoerd. Het preventiefundament waar we in de afgelopen jaren aan hebben gebouwd komt dan te vervallen.

Cultuur
Op 9 juli 2024 is het amendement ‘één cultuurbedrijf’ (A2024.57) aangenomen door de gemeenteraad. De raad is in mei geconsulteerd over de verdere uitvoering van het amendement. Hiervoor zijn drie mogelijke scenario’s onderzocht en heeft het college een voorkeursscenario benoemd (in raadsconsultatiememo). Ongeacht welke van de drie scenario’s uiteindelijk gekozen wordt, zijn er extra middelen nodig voor de implementatie. De implementatiekosten van scenario 1 worden geschat tussen de € 165.000,- en € 250.000,- en van scenario 2 tussen € 290.000 en € 400.000,- . Van scenario 3 zijn alleen de implementatiekosten van de eerste twee fasen (initiatie- en ontwikkelingsfase) in beeld gebracht, omdat hetgeen daar op volgt per jaar afhankelijk is van de schaal en de ambities. De implementatiekosten van de eerste twee fasen van scenario 3 wordt tussen de € 350.000,- en € 450.000 geschat. Eventuele frictiekosten, afhankelijk van het gekozen scenario, zijn in de bedragen hierboven nog niet meegenomen omdat de frictiekosten in deze fase nog niet bekend zijn. Kortom: De exacte hoogte van kosten is op dit moment nog niet bekend en zal verschillen afhankelijk van het gekozen scenario en de inhoudelijke keuzes. In het plan van aanpak, welke in het vierde kwartaal 2025 met de raad gedeeld wordt, worden de implementatiekosten en eventuele frictiekosten van het gekozen scenario verder uitgewerkt. Naar verwachting worden in 2025 al kosten gemaakt omdat de (frictie-)kosten onderzocht moeten worden en omdat de verdere implementatie wordt opgestart.