Programma 1: Fysieke leefomgeving

Lasten

5.7A - Openbaar groen en (openlucht) recreatie (hogere lasten Speelvoorzieningen € 25.000,-):
Op 25 november 2021 heeft de raad het Omgevingsprogramma Openbare Ruimte (OPOR) 2022-2025 vastgesteld.

De structurele extra kosten voor het BOSS-beleid bedraagt jaarlijks € 25.000,- . Voor 2022 wordt dit verwerkt in deze bestuursrapportage. De structurele lasten voor 2023 en verder wordt verwerkt in de Programmabegroting 2023-2026. 

5.7C – Openbaar groen en (openlucht) recreatie (hogere lasten handmaterieel wijkservice € 23.000,-)
Op 25 november 2021 heeft de raad het Omgevingsprogramma Openbare Ruimte (OPOR) 2022-2025 vastgesteld.

De structurele extra kosten voor het verduurzamen van het handmaterieel van wijkservice bedraagt jaarlijks € 23.000,-.  Voor 2022 en verder wordt dit conform raadsbesluit OPOR verwerkt in deze bestuursrapportage.

6.1D - Samenkracht en burgerparticipatie (hogere lasten Vastgoed Ontmoetingshuis € 82.000,-):
De jaarrekening over 2020 en het begroot resultaat voor 2022 van de Beheerstichting Ontmoetingshuis laat een negatief bedrag zien. Een deel hiervan is al verwerkt in de jaarrekening 2021. Voorgesteld wordt het restant van het negatieve resultaat á € 82.000,- ten laste te brengen van de reserve Aanloopverliezen Stichting Ontmoetingshuis Veenendaal-oost. 

7.2A - Riolering (hogere lasten rioolbeheer en plannen en programma's riolering € 529.000,-):
Op 25 november 2021 heeft de raad het Omgevingsprogramma Openbare Ruimte (OPOR) 2022-2025 vastgesteld.

De structurele extra kosten voor klimaatadaptatiemaatregelen en water- en rioolbeheer bedraagt jaarlijks in totaal € 529.000,- en worden gedekt uit de voorziening riolering. Voor 2023 en verder wordt dit verwerkt in de Programmabegroting 2023-2026. Voor 2022 wordt dit verwerkt in deze bestuursrapportage.

7.4D - Milieubeheer (hogere lasten Programma Energieneutraal Veenendaal 2035 € 379.000,-):
De gemeente heeft van het Rijk een bedrag van € 379.000.- ontvangen in het kader van de energiearmoede. Ongeveer 550.000 huishoudens in Nederland hebben te maken met energiearmoede. Ze hebben een laag inkomen en hoge energiekosten en/of wonen veelal in een huis dat niet goed is geïsoleerd. De gemeente kan het bedrag inzetten om deze huishoudens in een kwetsbare positie vanwege de gestegen energielasten op korte termijn te ondersteunen bij het nemen van maatregelen om de energierekening te verlagen.

8.1A - Ruimtelijke Ordening (hogere lasten Stedebouwkundige structuurvisies € 50.000,-):
De herstructurering van het Franse Gat is door de raad vastgesteld beleid, de kosten zijn echter hoger dan in eerste instant is gedacht. Het gaat met name om middelen die nodig zijn voor de voorbereiding van de uitvoering van de herstructurering van de openbare ruimte door de plannen van Patrimonium. Voor het doen van onderzoeken (onder andere om het maken van matenplannen voor het stedenbouwkundig plan, goede bomen inventarisatie en om een verkeerskundig onderzoek naar de verkeerscirculatie in de wijk) is een bedrag nodig van € 50.000,-. 

Baten

7.2A - Riolering (hogere baten rioolbeheer en plannen en programma's riolering € 529.000,-):
Op 25 november 2021 heeft de raad het Omgevingsprogramma Openbare Ruimte (OPOR) 2022-2025 vastgesteld.

De structurele extra kosten voor klimaatadaptatiemaatregelen en water- en rioolbeheer bedraagt jaarlijks in totaal € 529.000,- en worden gedekt uit de voorziening riolering. Voor 2023 en verder wordt dit verwerkt in de Programmabegroting 2023-2026. Voor 2022 wordt dit verwerkt in deze bestuursrapportage.

7.4D - Milieubeheer (hogere baten Programma Energieneutraal Veenendaal 2035 € 379.000,-):
De gemeente heeft van het Rijk een bedrag van € 379.000,- ontvangen in het kader van de energiearmoede. 

Reservemutaties

Reserve aanloopverliezen Stichting ontmoetingshuis (hogere baten € 82.000,-)
Zie taakveld 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie.

Voor het programma fysieke leefomgeving is de verwachting dat er een toename aan kosten ontstaat door hoge grondstoffen, bouw- en energiekosten. Dit geldt zowel voor de exploitatie als investeringen. Het is nog onduidelijk wat de financiële impact zal zijn. 

Huishoudelijk afval
De begroting 2022 van de AVU (Afval Verwijdering Utrecht)  is al in juni 2021 vastgesteld. Hierin zijn de ontwikkelingen van 2021 dus nog niet verwerkt. Als gevolg van deze ontwikkelingen kan er een voordeel ontstaan in de afvalbegroting. De belangrijkste ontwikkelingen worden hieronder toegelicht.

Vuilverwerking door AVU
Een van die ontwikkelingen is de daling van de hoeveelheden huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval.
Voor grof huishoudelijk afval heeft dit te maken met de invoering van de nieuwe acceptatievoorwaarden op het afvalbrengstation met ingang van 2021. 
Tot en met september 2021 werd samen met het huishoudelijk restafval ook het KDW-afval (kantoor- winkel en dienstenafval) uit Veenendaal afgevoerd naar AVU. Vanaf september 2021 wordt dit KDW-afval separaat van het huisvuil via ACV (AfvalCombinatie de Vallei) bedrijven onder een ander verwerkingscontract afgevoerd.
Als gevolg van de daling van de hoeveelheden zullen ook de verwerkingskosten dalen.

Afvalvergoedingen (BTW verlegd)
De marktprijs van het oud papier is altijd sterk fluctuerend. Momenteel is deze hoger dan waarmee in de begroting rekening is gehouden. Als gevolg hiervan kunnen de opbrengsten hoger uitvallen dan geraamd.

Daarnaast kunnen actuele mondiale ontwikkelingen nog gevolgen hebben voor de afvalbegroting, met name voor de ACV aanneemsom en de Vuilverwerking door AVU.
Deze ontwikkelingen, zoals de sterk stijgende energie- en brandstofprijzen, zijn niet in de begroting(en) opgenomen. De financiële gevolgen van deze ontwikkelingen zijn nu nog niet in te schatten, maar zullen ongetwijfeld leiden tot een stijging van de kosten en het positieve financiële effect verlagen.

Bouwleges
In de begroting 2022 zijn de bouwleges rekening houdend met de benodigde inhuur geraamd op bijna € 2.000.000,-. Tot 1 april is er een bedrag van € 521.000,- gerealiseerd. Op dit moment zijn er nog geen signalen dat de te realiseren bouwleges gaat afwijken van de raming. Bij een volgende bestuursrapportage wordt opnieuw een inschatting gemaakt van de in 2022 totaal te realiseren bouwleges.

Openbare verlichting
Het contract met Citytec is opgezegd, echter vanwege corona is de verwachting dat de onderhandelingen langer gaan duren en de definitieve overname 1 januari 2023 gaat worden. 
Het is momenteel onduidelijk wat de financiële gevolgen gaan zijn, we verwachten in ieder geval een stijging van € 100.000,- aan Electra kosten vanwege de prijsstijgingen.

Uitvoering programmaplan Energieneutraal Veenendaal
In het programmaplan ENV (periode 2022-2025) is uitgegaan van een oplopende begroting voor ENV in de jaren 2022-2025 van €1,7 miljoen in 2022 naar een kleine €2 miljoen in 2025. De totaalbegroting voor de periode 2022-2025 komt hiermee op €7,5 miljoen. 

Deze begroting is samengesteld uit een structurele gelijkblijvende bijdrage uit de gemeentelijke programmabegroting en een jaarlijks oplopende rijksbijdrage.
Inmiddels weten we dat de rijksbijdrage voor 2022 een tragere opbouw kent en lager uitvalt dan vanuit het ROB advies is aangegeven als benodigd voor de gemeenten.

De rijksbijdrage heeft grofweg 3 onderdelen:
-    De structurele klimaatgelden voor de energie- en warmtetransitie.
o    Deze start later (pas per 2023) en als overbrugging wordt in 2022 het veel lagere algemene bedrag uitgekeerd (dat ook in 2021 werd uitgekeerd).
-    De structurele gelden vanuit het nationaal isolatieprogramma.
o    Deze is voor de jaren 2022 en 2023 ook lager dan voor 2024 en 2025.
-    De incidentele gelden voor de fysieke aanpak van de energiearmoede (los van de energietoeslag).
o    Deze wordt juist alleen uitgekeerd in 2022 en 2023.

Voor de gehele periode 2022-2025 wordt hierdoor, met de huidige door het rijk verstrekte gegevens, het totaalbudget €7,37 miljoen (€3.460.000 gemeentelijke begroting en €3.905.788 diverse rijksoverheidsbijdragen) i.p.v. €7,5 miljoen uit het programmaplan ENV. 
        
Jaartal                                     Rijksbijdrage                          Rijksbijdrage
                                                    ingeschat in PGP                  ingeschat met huidige gegevens
2022                                         €837.000                                    €606.894
2023                                         €1.008.000                                €938.894
2024                                         €1.118.000                                €930.000
2025                                         €1.118.000                                €1.430.000
                                                    ---------------                                 ---------------
Totaal rijksbijdragen    €4.081.000                                   €3.905.788

Deze planning betekent dat er de eerste periode (2022 en 2023) wel behoorlijke rijksbijdragen zijn / komen, maar dat deze voor specifieke inspanningen geoormerkt zijn (nadruk op bestrijden van energiearmoede) t.b.v. inspanningen in de ENV pijlers Wonen en Werken. 
De aanpak van projecten en activiteiten in de overige pijlers (Mobiliteit en Gemeente als Voorbeeld) en trajecten i.h.k.v. Innovaties en grootschalige opwek van energie en warmte zal daarentegen op diverse onderdelen getemporiseerd moeten worden. Ook de aanpak van de Buurtuitvoeringsplannen in de Aardgasvrije Wijken loopt vertraging op vanwege het ontbreken van voldoende middelen in het Klimaatgelden-budget in de eerste jaren. We starten vooralsnog wel in de 2 buurten Faktorij-de Vendel en Dragonder-Oost met de eerste stappen (Startnotities en participatie-aanpak). Naar verwachting kunnen we vanaf 2024 de andere startbuurten, die in de Transitievisie Warmte vermeld staan, versneld oppakken en alsnog de planning hiervoor halen aan het eind van de programmaplan-periode (eind 2025). Wel zullen we bij concrete buurtinitiatieven in deze wijken, alvast boven op de gemeentebrede ondersteuning, specifieke begeleiding kunnen aanbieden. 

Begin mei 2022 is door het ministerie van BZK aangegeven dat hun voorstel voor de gemeentelijke verdeling van de Klimaatgelden (warmtetransitie) en het Nationale Isolatieprogramma op 1 juni 2022 naar de Tweede Kamer wordt gestuurd. Dus op dat moment hebben we meer zekerheid over de hoogte van de rijksbijdragen die voor de komende jaren specifiek voor Veenendaal bestemd zullen zijn.