Inleiding

Voor u ligt de 1e bestuursrapportage 2022. Via deze rapportage biedt het college u inzicht in de uitvoering van het in de Programmabegroting 2022 en meerjarenraming 2023-2025 vastgelegde beleid en de financiële consequenties daarvan. De peildatum van deze rapportage is 1 mei 2022.

Deze bestuursrapportage is dus vooral gericht op de actualisering van de Programmabegroting 2022 en meerjarenraming 2023-2025. Immers, de begroting 2022, die ambtelijk in september 2021 is opgesteld, is ruim een half jaar oud. In de tussentijd hebben zich ontwikkelingen (beleidsmatig en financieel) voorgedaan die van invloed zijn op het financiële beeld en/of vragen om bijsturing. Daarbij ligt de nadruk op de beleidsmatige verantwoording. De verantwoording van de beleidsrealisaties volgt de programma-indeling van de Programmabegroting 2022 en meerjarenraming 2023-2025. Aan de hand van de doelenbomen geven we met symbolen (in de kleuren van verkeerslichten) aan in hoeverre de uitvoering van de doelen op schema ligt. De 1e bestuursrapportage 2022 laat zien dat de uitvoering van de doelen in de Programmabegroting 2022 en meerjarenraming 2023-2025 grotendeels op koers ligt.

Naast de doelenbomen geeft de bestuursrapportage per programma inzicht in de (verwachte) financiële mee- en tegenvallers. Deze financiële afwijkingen zijn per programma in een tabel opgenomen. In de rapportage hebben wij in principe alleen de financiële afwijkingen van € 25.000,- en hoger opgenomen. Voor de toelichtingen op de afwijkingen verwijzen we u graag naar de toelichtingen zoals die zijn opgenomen bij de diverse programma’s.

Daarnaast worden u in deze bestuursrapportage de afwijkingen van de risico’s voorgelegd.

Op 15 maart hebben we afscheid genomen van de meeste maatregelen. Dit heeft nog niet geleid tot extra druk op de zorg. Toch is het virus niet weg. Dit najaar kunnen we weer een opleving in het aantal besmettingen verwachten, of kan een nieuwe besmettelijke variant opduiken. Het is dus belangrijk om waakzaam te blijven. Voorlopig blijven de landelijke hygiëne adviezen dan ook van kracht: houd je aan de hygiënemaatregelen zoals hoesten en niezen in de elleboog, was regelmatig je handen, blijf thuis bij klachten, zorg voor voldoende frisse lucht en haal een vaccin, booster- of herhaalprik.

We houden er rekening mee dat de gevolgen van de Coronacrisis ook op de langere termijn doorwerken. Daarbij denken we onder andere aan de mogelijke economische effecten (faillissementen, winkelleegstand) en sociale effecten (o.a. onzekere gevolgen van de vertraging in de jeugdzorg, vereenzaming van ouderen die in een sociaal isolement dreigen terecht te komen), die direct en indirect hun weerslag hebben op het gemeentelijke reilen en zeilen. Op dit moment is niet in te schatten wat de exacte effecten op de langere termijn zullen zijn. Wij houden dit nauwlettend in de gaten en informeren u in financiële zin via de diverse P&C-documenten over de toekomstige ontwikkelingen.

Financiële effecten 2022
Ook in de eerste maanden van 2022 zijn er financiële ontwikkelingen die het gevolg zijn van de coronacrisis. In onderstaand overzicht zijn de budgettaire effecten van de crisis en de genomen maatregelen (op programmaniveau) in een totaaloverzicht opgenomen.

Programma	Overgehevelde middelen vanuit 2021 (via resultaat-bestemming)	Geraamde inkomsten compensatie 2022	Totaal beschikbaar budget 2022		Geraamde uitgaven middelen vanuit 2021	Geraamde gederfde inkomsten 2022	Geraamde uitgaven 2022	Totaal verwachte uitgaven/ge-derfde inkomsten 2022		Saldo 2022
1 Fysieke Leefomgeving			€ -					€ -		€ -
2 Economie, Werk en Ontwikkeling	€ 115.000		€ 115.000		€ 115.000	€ 100.000	€ 15.000	€ 230.000		€ -115.000
3 Sociale Leefomgeving	€ 942.000		€ 942.000		€ 942.000		€ 318.000	€ 1.260.000		€ -318.000
4 Burger en Bestuur	€ 97.000		€ 97.000		€ 97.000			€ 97.000		€ -
5 Algemene Dekkingsmiddelen en Onvoorzien	€ 1.281.000	€ 387.000	€ 1.668.000					€ -		€ 1.668.000
6 Bedrijfsvoering	€ 961.000		€ 961.000		€ 961.000			€ 961.000		€ -
Eindtotaal	€ 3.396.000	€ 387.000	€ 3.783.000		€ 2.115.000	€ 100.000	€ 333.000	€ 2.548.000		€ 1.235.000

In het overzicht vindt u enerzijds het beschikbare budget voor de corona-effecten in 2022 (voor zover dat nu bekend is) en anderzijds de verwachte uitgaven en gederfde inkomsten als gevolg van de coronacrisis. Daarbij is rekening gehouden met de overheveling van de resterende “corona-budgetten” uit 2021 en de voorstellen zoals die via de resultaatbestemming bij de 3e bestuursrapportage 2021 en de Jaarstukken 2021 aan u zijn voorgelegd. Voor een specificatie van deze budgetten wordt verwezen naar de 3e bestuursrapportage 2021 en de Jaarstukken 2021.

De financiële afwijkingen in 2022 betreffen:
1. Inkomsten compensatie 2022:
- compensatie Corona via algemene uitkering (september- en decembercirculaire, in totaal € 387.000,- voordelig)
2. Geraamde gederfde inkomsten 2022:
- lagere inkomsten BIZ-heffing (€ 100.000,- nadelig);
3. Geraamde uitgaven 2022:
- hogere uitgaven i.v.m. bijdrage Bernard van Kreelfonds (€ 15.000,- nadelig);
- hogere uitgaven coronaherstelfonds (€ 19.000,- nadelig);
- hogere uitgaven re-integratie (€ 134.000,- nadelig);
- hogere uitgaven schulddienstverlening (€ 100.000,- nadelig);
- hogere uitgaven bijzondere bijstand (€ 55.000,- nadelig).

Coronaherstelfonds
Het coronaherstelfonds is voorzien van 2 tranches, te weten de 1e tranche (initiatieven korte termijn) en de 2e tranche voor een integraal pakket aan maatregelen voor de middellange termijn (2022). Voor de 1e tranche is een budget van € 100.000,- beschikbaar gesteld en voor de 2e tranche een budget van € 300.000,-, vermeerderd met de restantmiddelen uit de 1e tranche. 
 
Middels een raadsinformatiebrief bent u op de hoogte gesteld van de stand van zaken met betrekking tot de Regeling Coronaherstelfonds en de te verlenen subsidies voor initiatieven die bijdragen aan de herstart en herstel van de Veenendaalse samenleving. 
 
In totaal zijn 69 subsidieaanvragen voor de 2e tranche binnengekomen. Hiervan zijn 50 aanvragen gehonoreerd en vormen samen het integrale maatregelenpakket.  Om dit integrale maatregelenpakket voor de 2e tranche te kunnen uitvoeren is een budget van € 357.759,- benodigd. 
De kosten worden als volgt gedekt: 
-              € 300.000,- beschikbare middelen 2de tranche; 
-              €   38.890,- restantmiddelen 1e  tranche (voorstel resultaatbestemming jaarrekening 2021);
-              €   18.869,- stelpost coronagelden. 
In deze rapportage is de (aanvullend) benodigde dekking vanuit de stelpost coronagelden verwerkt.
  
Bij het vaststellen van de Regeling Coronaherstelfonds is € 75.000,- begroot voor benodigde beleidscapaciteit. Deze middelen zijn deels uitgegeven in 2021 en de resterende middelen zijn als resultaatbestemming opgenomen in de jaarrekening 2021. Wij verwachten met de kosten van de projectleiding binnen het (restant)budget te blijven.
 

Begin maart 2022 werd Nederland geconfronteerd met de komst van ontheemden uit Oekraïne. Het Rijk vroeg de veiligheidsregio’s om de coördinatie voor de opvang van (voorlopig) 50.000 ontheemden vorm te geven. Binnen de gemeentelijke organisatie is de crisisorganisatie direct van start gegaan om voorbereidingen te treffen voor deze opvang. Dit heeft in de loop van maart en april – mede door het aanbod van diverse pandeigenaren - geleid tot opvang van circa 100 personen binnen 4 locaties met semi-permanente huisvesting in Veenendaal. Voor het daadwerkelijk bewonen en leven in deze locaties moesten ook diverse zaken geregeld worden en voorzieningen getroffen worden, zoals de inrichting van de huisvesting, veiligheidsaspecten, de eerste opvang en begeleiding bij bewoning, de diensten van tolken, het regelen van onderwijs (PO en VO) en kinderopvang, registratie BRP, middelen voor het primaire levensonderhoud, verzekeringen, eventueel bemiddeling naar werk, gezondheidszorg, psycho-sociale hulpverlening, informatievoorziening, bijeenkomsten voor gastgezinnen en communicatie, contractering panden en administratie et cetera. De bijzondere inzet van meerdere vrijwilligers, bedrijven, Vluchtelingenwerk en Stichting Veens Welzijn is daarbij onmisbaar gebleken. Vanaf begin april hebben ontheemden intrek genomen in de genoemde locaties. 

Daarnaast zijn vanaf het eerste moment ontheemden opgevangen in meerdere gastgezinnen in Veenendaal. De instroom in de gemeentelijke locaties vindt wisselend plaats vanuit zowel de gastgezinnen in Veenendaal als kerkelijke verbanden als de Veiligheidsregio Utrecht (VRU). Tot dusver is de instroom van ontheemden en het beschikbaar komen van woonplekken in evenwicht geweest. Soms is tijdelijk gebruik gemaakt van tijdelijke opvang in een hotel in Veenendaal. De inzet van het college is erop gericht om direct zoveel mogelijk duurzamere opvangplekken te realiseren (geen veldbedden en dergelijke), waardoor ontheemden direct binnen redelijk zelfstandige huisvesting kunnen functioneren en tegelijk zo weinig mogelijk ongewenste verplaatsingen van personen plaats hoeven te vinden. Ondertussen worden opties verkend voor de opvang van zo mogelijk meer ontheemden, die ingezet kunnen worden als het Rijk en de veiligheidsregio hier om vragen. 

De noodzakelijke kosten van gemeentelijke opvang en de ontwikkelde voorzieningen, maar ook van de inzet van maatschappelijk organisaties, vrijwilligers en ambtelijke organisatie zijn geadministreerd en gemonitord. Vanuit het Rijk wordt de laatste hand gelegd aan een financiële regeling voor de vergoeding van kosten, die gemeenten maken (Specifieke Uitkering; SPUK). Ook voor de veiligheidsregio’s en GGD’s worden regelingen ingericht. Besluitvorming over de financiële regeling voor gemeenten staat op 24 mei 2022 op de agenda van de Ministeriële Commissie Migratie en Samenleving (MCMS). De regelingen zullen met terugwerkende kracht (begin crisis) in gaan. De minister heeft het uitgangspunt bevestigd dat alle gemaakte kosten gedekt worden. De regelingen kennen in beginsel een geldingsduur van 6 – 9 maanden en worden gedurende de komende periode steeds geëvalueerd. De vergoeding van opvangplekken door het Rijk stopt niet na de termijn waarvoor het normbedrag is vastgesteld. Wel zal er naar verwachting een meer specifiek en gedifferentieerde norm opgesteld worden. Het vertrekpunt daarbij blijft dat het Rijk gemeenten reële compensatie biedt. (tk-verzamelbrief-opvang-Oekraïne d.d. 6 april 2022). 

Duidelijk is inmiddels wel al dat gemeenten een normbedrag van € 700,- per week per gerealiseerde opvangplek zullen ontvangen. Dit is exclusief de kosten van onderwijs, zorg en taalbeheersing. Ook transitie- en transformatiekosten van bestaand vastgoed vallen niet onder het normbedrag. Deze kosten worden naar verwachting vergoed op basis van werkelijke kosten. Bij investeringen gaat het Rijk uit van afschrijving en voor huurcontracten geldt voorshands een maximale termijn van 12 maanden. Een eerste verkenning levert het beeld op dat de tot dusver door de gemeente gemaakte kosten kunnen worden gedekt uit de verschillende rijksvergoedingen. 

De coronacrisis en de oorlog in Oekraïne hebben gezorgd voor schaarste van bouwmaterialen en hogere brandstof- en energieprijzen. Tevens is er sprake van een hoge inflatie. Indien materiaalkosten en brandstofprijzen verder oplopen en het budget met de huidige marktontwikkeling niet toereikend is zal er aanvullend budget worden aangevraagd.  We zullen dit nauw gezet volgen en zullen in de komende P&C documenten hierop terugkomen.

Voor meer informatie verwijzen wij u naar de diverse raadsinformatiebrieven over dit onderwerp en naar het onderdeel ‘risico’s en ontwikkelingen’ bij de verschillende begrotingsprogramma’s in deze bestuursrapportage.

De Raad wordt voorgesteld om de volgende investeringsbedragen beschikbaar te stellen:

Aanschaf iPads (schaduw)raadsleden € 25.200,-:
Ter ondersteuning aan het werk van de gemeenteraadsleden en schaduwraadsleden worden per zittingsperiode nieuwe tablets beschikbaar gesteld. De kosten van de aanschaf zijn niet in de begroting 2022 opgenomen. Aan de raad wordt een krediet aangevraagd van € 25.200,-. De kapitaallasten (€ 8.400) kunnen worden gedekt uit het hiervoor beschikbare budget automatiseringskosten.

Extra bouwkosten IKC Franse Gat € 201.000,-:
Na aanbesteding blijkt door de stijgende bouwkosten het vastgesteld krediet niet toereikend.  Voor een groot deel wordt dit veroorzaakt door een verschil in de begrote indexering voor stijging van bouwkosten welke opgenomen is in het huidig Integraal Huisvestingsplan onderwijs 2021-2024. Hierin is een stijging opgenomen van 2% terwijl de VNG in november 2021 de werkelijke indexering vastgesteld heeft van 4,92%. Met dit norm percentage wordt het krediet aanvullend verhoogd met afgerond € 201.392,-.  De gevolgen voor de kapitaallasten worden integraal verwerkt in de tweede bestuursrapportage  2022.

Beschoeiingen in de openbare ruimte MIP 2022 € 62.200,-:
De beschoeiingen zijn op diversen locaties kapot of zijn van slechte kwaliteit en dienen daarom vervangen te worden. Het gaat om normale veroudering gezien de levensduur.  De vervanging van de beschoeiingen is opgenomen in het meerjareninvesteringsplan (MIP) 2022-2025, jaarschijf 2022, maar dient nog beschikbaar gesteld te worden. De gevolgen voor de kapitaallasten worden integraal verwerkt in de tweede bestuursrapportage  2022.

Voorbereidingskredieten 2023 € 1.560.000,-:
In het meerjareninvesteringsplan (MIP) 2022-2025 zijn reeds bedragen geraamd voor de  benodigde investeringen in de periode 2023 t/m 2026. Bij de programma begroting 2022-2025 is verzuimd om de voorbereidingsinvesteringsbudgetten beschikbaar te stellen.  Aan de raad wordt gevraagd om alsnog € 1.560.000 beschikbaar te stellen ter voorbereiding van de uitvoering. 

Aanvullingen op het meerjareninvesteringsplan (MIP) 2022-2025, jaarschijf 2022 € 262.000,-:
Voor een aantal investeringsbudgetten die zijn verwerkt in de Programmabegroting 2022 geldt dat deze voor te lage bedragen zijn opgenomen.  Het betreft onderstaande investeringsbudgetten waarvoor abusievelijk voor het jaar 2022 te lage bedragen in de Programmabegroting 2022 zijn opgenomen:

Beschoeiingen in de openbare ruimte MIP 2022	€ 37.800
Groen in de openbare ruimte (IBP) MIP 2022	€ 110.100
Vervangen materieel buitensport SSV	€ 114.100

De gevolgen voor de kapitaallasten worden integraal verwerkt in de tweede bestuursrapportage  2022.

Extra investering voor verduurzaming voertuigen wijkservice € 42.500,- (2022), € 18.000,- (2023), € 39.750,- (2024) en € 125.300,- (2025), zie raadsvoorstel 05-10-2021 :
Bij de besluitvorming over het OPOR 2022-2025 heeft u ingestemd met bovengenoemde investeringen. Voorgesteld wordt om het bedrag voor 2022 ad  € 42.500,- beschikbaar te stellen en de overige bedragen te verwerken in het  meerjareninvesteringsplan (MIP) 2022-2025. De gevolgen voor de kapitaallasten worden integraal verwerkt in de tweede bestuursrapportage  2022.

 

 

Uiteindelijk resulteert deze 1e bestuursrapportage 2022 (na verwerking van de mutaties in de bestemmingsreserves) in een positief saldo van € 2.509.000,- voor 2022. Voorgesteld wordt dit resultaat te storten in de algemene reserve.

Het raadsvoorstel bij de bestuursrapportage bevat een begrotingswijziging waarin we de financiële over- en onderschrijdingen aan u voorleggen.

Het financieel vertrekpunt voor deze rapportage is de Programmabegroting 2022 en meerjarenraming 2023-2025. Vervolgens is de 3e bestuursrapportage 2021 bij de bepaling van het vertrekpunt meegenomen. De effecten van de september- en decembercirculaire 2021 zijn voor het jaar 2022 is deze rapportage verwerkt. 

Onderstaand vindt u de prognose van de stand van de algemene reserve. In deze prognose is nog geen rekening gehouden met het saldo van deze bestuursrapportage.