Programma 4: Burger en Bestuur

Omschrijving (toelichting)

Lasten

1.1A - Crisisbeheersing en brandweer (voordeel € 3.000.000)
We verwachten in 2024 een positief resultaat binnen het budget opvang vluchtelingen Oekraïne door ruime vergoedingen vanuit het Rijk. Er wordt voorgesteld om € 3.000.000 te storten in de reserve ontheemden. Deze reservering biedt financiële zekerheid en continuïteit voor de opvang en de toekomstige (onvoorziene) uitgaven, ook bij eventuele veranderingen in de financiering. Daarnaast biedt het ons de mogelijkheid om adhoc beleid van het Rijk op te kunnen vangen evenals eventuele af te boeken boekwaardes of structurele kosten. Bij de jaarrekening wordt deze reserve - net als andere reserves- opnieuw beoordeeld. 

1.2 - Openbare orde en veiligheid € 52.000 (nadeel € 125.000 + budgetoverheveling 177.000)   
Interventieteam (nadeel € 125.000) 
In de afgelopen jaren, met als piek het afgelopen kalenderjaar, is de druk op het inzetten van passende maatwerk voorzieningen op het gebied van wonen voor de meest complexe zorg en veiligheidsdoelgroep van het Interventieteam substantieel hard gegroeid ten opzichte van eerdere jaren. Verwacht wordt dat het toegekende Interventieteambudget wordt overschreden met € 125.000. Belangrijke oorzaken hiervoor moeten gezocht worden in een combinatie van de overbelaste GGZ, ‘de zorg zolang en zoveel als mogelijk organiseren in de eigen omgeving/ thuis’, met de daaruit voortvloeiende consequentie van het op grote schaal sluiten van instellingen ten behoeve van complexe zorgopnamens en de spanning op de woningmarkt.’

Integrale aanpak veiligheid (budgetoverheveling € 87.000)
Voor de lokale, integrale aanpak van polarisering, radicalisering, extremisme en terrorisme ontvangen we van het Rijk budget. Door een periode waarin weinig ruimte was concrete interventies te realiseren is ondanks de uitgaven dit jaar nog een deel van dit budget beschikbaar. Voorgesteld wordt de vanuit het Rijk ontvangen gelden met specifiek doel ad. € 87.000 over te hevelen van 2024 naar 2025 en in 2025 opnieuw aan te wenden voor uitvoering van (en inlopen op) deze taak. 

Cameratoezicht (budgetoverheveling € 90.000)
Nadat de raad in 2023 extra budget beschikbaar stelde voor het verbeteren van de infrastructuur van cameratoezicht of het uitbreiden van het aantal camera’s zijn in 2023 en 2024 een heel aantal zaken gerealiseerd. Op een aantal specifieke locaties zijn we afhankelijk van de voortgang en planning van ruimtelijke ontwikkelingen waarmee we werkzaamheden combineren én zorgen dat niet net geplaatste camera’s of voorzieningen vanwege bouwwerkzaamheden weer (tijdelijk) verplaatst of afgebroken moeten worden. Daarnaast geldt dat iedere uitbreiding ook een verhoging van de structurele kosten voor de voorzieningen met zich mee brengt. Daarvoor is ook in het budget voorzien. Het voorstel is het hiervoor bestemde budget dan ook beschikbaar te houden en over te hevelen van 2024 naar 2025.  

Reservemutaties

Reserve opvang ontheemden: storting (€ 3.000.000)
Betreft storting in de reserve opvang ontheemden voor een bedrag van € 3.000.000.

Reserve meerjarige middelen: storting (€ 177.000) 
Voorgesteld wordt om de resterende middelen ten behoeve van de diverse doelen, ad. in totaal € 177.000 via de reserve meerjarige middelen over te hevelen van 2024 naar 2025.

Omschrijving (toelichting)

Opvang Oekraïense ontheemden 
De opvang van Oekraïense ontheemden in Veenendaal is verspreid over negen gemeentelijke opvanglocaties. Op dit moment worden er in totaal circa 290 personen opgevangen verspreid over de gemeentelijke opvanglocaties en in de particuliere opvang. Op landelijk en provinciaal niveau blijven we zien dat de opvang van Oekraïense vluchtelingen onder druk staat. De HUB op de jaarbeurs in Utrecht is voor onbepaalde tijd gesloten omdat er geen plekken meer beschikbaar zijn om Oekraïense ontheemden te plaatsen. De huidige situatie is kwetsbaar, zeker ook gelet op het feit dat er in de aankomende periode ook grotere opvanglocaties binnen de provincie Utrecht gaan sluiten. De richtlijn tijdelijke bescherming (RTB) is recent verlengd tot maart 2026. De financiering vanuit het Rijk van de opvang zelf voorziet in de door de gemeente gemaakte kosten van opvang, leefgeld en ambtelijke inzet. 

Kijkend naar de opgave voor de gemeente Veenendaal, binnen de provincie Utrecht, hebben wij een taakstelling van 310 opvangplekken voor Oekraïense ontheemden. Het is onze ambitie deze gemeentelijke opgave te realiseren. Daarvoor blijven wij kansen benutten om Oekraïense vluchtelingen te huisvesten als die kansen zich voordoen. 

Eigen bijdrage Oekraïense ontheemden 
Per 1 december 2024 gaat de gemeente Veenendaal de eigen bijdrage innen voor Oekraïense ontheemden die opgevangen worden in een gemeentelijke opvanglocatie. De inkomsten die wij gaan ontvangen door de inning van deze eigen bijdragen zullen naar verwachting worden verrekend met de inkomsten van het rijk. Per saldo verwachten we hier geen extra voordeel of nadeel in 2024.

Crisis Noodopvang Wageningselaan
Sinds augustus 2022 is er een crisisnoodopvang locatie aan de Wageningselaan 2 (het voormalig Belcompany gebouw). Voor de organisatie van deze opvanglocatie werken wij samen met de Veiligheidsregio Utrecht. De kosten die gemaakt worden voor deze crisisnoodopvang factureren wij één op één door aan het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Op dit moment hebben wij 236 bedden op de crisisnoodopvang. 

Spreidingswet
Sinds 31 januari 2024 is de Spreidingswet van kracht. Met de Spreidingswet hebben gemeenten de taak gekregen om asielopvang binnen de gemeente te organiseren. Voor Veenendaal geldt dat wij een taakstelling hebben van 380 personen. Al geruime tijd hebben wij overleg met het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) over de overgang  van de (crisis)noodopvanglocatie naar een langjarige opvanglocatie. We zien echter dat het COA in alle gemeenten in Nederland dezelfde opgaven heeft en dat dit meer capaciteit vraagt van het COA dan zij beschikbaar hebben. Onze locatie vraagt bovendien meer capaciteit dan de meeste andere locaties, omdat het gaat om een transformatie en verbouwing van een bestaande locatie die oorspronkelijk als kantoorpand is gebruikt.

De combinatie van de beschikbare capaciteit en de complexiteit van deze locatie maken dat op dit moment nog geen overeenstemming met het COA is.  De besluitvorming over de langjarige opvanglocatie aan de Wageningselaan 2 is daarom uitgesteld tot het voorjaar van 2025. Wij vinden het belangrijk en essentieel om aan te geven dat we constructief in gesprek zijn met het COA maar dat onze gewenste snelheid anders is dan de huidige snelheid. Ons uitgangspunt is om voor eind 2024 tot overeenstemming met het COA te komen over de langjarige opvanglocatie aan de Wageningselaan 2. Op dat moment is ook inzichtelijk hoeveel opvangplekken er daar gerealiseerd gaan worden en voor hoeveel opvangplekken wij nog op zoek moeten om invulling te geven aan onze taakstelling (380 plekken) uit de Spreidingswet.